Türkçe Öğretmeni Adaylarının Görsel Okuryazarlıkları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği bölümü 3. ve 4. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma betimsel niteliktedir ve tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Verilerin analizinde cinsiyet ve görsel okuryazarlıkla ilgili eğitim alıp almamaya göre, görsel okuryazarlığa yönelik alt boyutlarda farklılık olup olmadığına ilişkin bulgular t testi ile belirlenmiştir. Türkçe Öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlığa yönelik alt boyutlar ile mezun oldukları okullar, görsel sanatlarla ilgili etkinliklere katılma sıklıkları ve televizyondaki reklamları izleme durumları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı ANOVA F testi ile belirlenmiştir. Ayrıca, cinsiyete göre görsel okuryazarlığa yönelik alt boyutlarda anlamlı bir farklılık yoktur. Katılımcıların görsel sanatlarla ilgili etkinliklere katılma sıklıkları ile görsel okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki varken, görsel okuryazarlıkla ilgili aldıkları eğitim ve televizyondaki reklamları izleme durumlarıyla anlamlı bir ilişki yoktur.

Sosyal Bilgiler Derslerinde Değişim ve Sürekliliğin Algılanmasında Görsel Okumanın Etkililiği: Bir Eylem Araştırması

“…Literatür incelendiğinde görsel okuryazarlığın tanımlarının ortak noktalarını görselleri anlayabilme, yorumlayabilme, görsellerden bir mesaj oluşturabilme ve imgeleri zihinde canlandırabilme ifadelerinin oluşturduğu görülmektedir. Güneş (2013, s.5) Alanyazında görsel okuma/okuryazarlığa ilişkin çeşitli araştırmalar yer almaktadır (Akpınar, 2009;Arpaguş, Moğol ve Ünsal, 2015;Alpan Bangir, 2008;Begoray, 2002;Bleed, 2005;Bozkurt ve Ulucan, 2014;Braden, 1993;Brill, Kim ve Branch, 2007;Kurudayıoğlu ve Tüzel, 2010;Kocaarslan ve Çeliktürk, 2013;Koç, Yıldız ve Coşkun, 2015;Sarıkaya, 2017;Stokes, 2001;Şahin ve Kıran, 2015;Şahin, Kurudayıoğlu ve Çelik, 2013;Göçer ve Tabak, 2013;Tanrıverdi ve Apak, 2013;Yılmaz, 2013 (Glesne, 2013, s.32). Bu araştırma görsel okuma temelli bir öğretim sürecinin Sosyal Bilgiler derslerinde uygulanmasına yönelik öğretme-öğrenme sürecinin niteliğini artırmaya yöneliktir.…”

“…Alanyazında görsel okuma/okuryazarlığa ilişkin çeşitli araştırmalar yer almaktadır (Akpınar, 2009;Arpaguş, Moğol ve Ünsal, 2015;Alpan Bangir, 2008;Begoray, 2002;Bleed, 2005;Bozkurt ve Ulucan, 2014;Braden, 1993;Brill, Kim ve Branch, 2007;Kurudayıoğlu ve Tüzel, 2010;Kocaarslan ve Çeliktürk, 2013;Koç, Yıldız ve Coşkun, 2015;Sarıkaya, 2017;Stokes, 2001;Şahin ve Kıran, 2015;Şahin, Kurudayıoğlu ve Çelik, 2013;Göçer ve Tabak, 2013;Tanrıverdi ve Apak, 2013;Yılmaz, 2013). Ancak görsel okumaya yönelik yapılan çalışmalar incelendiğinde uygulama çalışmalarının son derece az olduğu görülmektedir.…”

Görsel Matemati̇k Okur Yazarliği Öz-Yeterli̇k Algisi İle Üstbi̇li̇şsel Okuduğunu Anlama Farkindaliği Arasindaki̇ İli̇şki̇

“…Ayrıca bunlar dışında son yıllarda öğrenim-öğretim sürecinde karşımıza çıkan ve önemli görülen bir diğer okuryazarlık türü de görsel okuryazarlıktır. Çünkü görsel okuryazarlık becerisine sahip bir öğrencinin, derslerde kendisine sunulan görsellerin altında yatan mesajları daha iyi anlayabileceği düşünülmektedir (Şahin, Kurudayıoğlu & Çelik, 2013). Bu nedenle görselleri anlamak ve anlatmak için tamamen görselliğe yönelik bir okuryazarlık türüne ihtiyaç̧ duyulmuştur (Göçer & Tabak, 2013).…”

“…Bu ilişkiler araştırılırken bazı çalışmalarda (Çilingir, 2015;Şengül, Katrancı & Gülbağcı, 2012;Tutkun, Erdoğan & Öztürk, 2014) cinsiyet değişkeninin de dikkate alındığı görülmüştür. Ayrıca matematik eğitimcileri görsel/resimsel (visual/pictural) düşüncenin gücünü geliştirecek görsel matematikle ilgili çalışmaların ve etkinliklerin kullanılmasının gerekliliğini belirtmiştir (Bekdemir & Duran, 2012;Göçer & Tabak, 2013;Şahin, Kurudayıoğlu & Çelik, 2013). Bununla birlikte, Tanoğlu, Taşkesen, Bakırhan ve Taşkesen (2017) yaptıkları çalışmada daha çok geometri ile görsel matematik okuryazarlığı öz-yeterlik algı puanları arasındaki ilişkiyi incelemiştir.…”

“…Apart from these, another literacy type that has been encountered in learning-teaching processes in recent years that appears important is visual literacy. A student with visual literacy skills is considered to better understand the underlying messages of visual aids presented during lessons (Şahin, Kurudayıoğlu, Çelik, 2013). As a result, there is a need for a literacy type based fully on visual stimuli to understand and explain visual aids (Göçer and Tabak, 2013).…”