Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Bazı Sosyo- Demografik Özelliklerinin Örgütsel Bağlılığı Yordama Düzeylerinin İncelenmesi Predictors of Primary School Teachers’ Organizational Commitment and Detecting Teachers’ Organization

Abstract

Songül Tümkaya, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi, stumkaya@cu.edu.tr ÖZ. Bu çalışmada sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, mesleki bağlılık ve işten ayrılma niyetlerinin hangi düzeyde olduğu ve öğretmenlerin mesleki bağlılık, işten ayrılma niyeti ve bazı sosyo-demografık özelliklerinin örgütsel bağlılıklarını ne düzeyde yordadığının ortaya çıkarılması amaçlamıştır. İlişkisel tarama modeline göre yapılan araştırmada verilerin analizinde betimsel istatistikler, korelâsyon analizi ve çok değişkenli doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Şanlıurfa merkez ilçesinde çalışan 712 sınıf öğretmeninden elde edilen veriler üzerinde yapılan analizler sonucunda; sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarının alt boyutu olan duygusal bağlılıkları; orta düzeyde, devam ve normatif bağlılıkları ise düşük düzeydedir. Öğretmenlerin mesleki bağlılıkları ve işten ayrılma niyetleri de düşük düzeyde çıkmıştır. Ayrıca yapılan regrasyon analizi sonucunda sınıf öğretmenlerinin duygusal bağlılıklarını en iyi şekilde yordayan değişkenler; öğretmenlerin mesleki bağlılıkları ve hizmet yılları iken; devam bağlılıklarını en iyi şekilde yordayan değişken ise öğretmenlerin işten ayrılma niyetleridir. Normatif bağlılık boyutunu da öğretmenlerin işten ayrılma niyetleri ve cinsiyetleri en iyi şekilde yordamaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretmenlerin kurumlarına ve mesleklerine bağlılıklarını arttıran ve işten ayrılma niyetlerini azaltabilecek çalışmaların yapılması önerilmiştir. Anahtar Sözcükler: Sınıf Öğretmeni, Örgütsel Bağlılık, Mesleki Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti, Yordamak ABSTRACT. The goal of this research is twofold. Firstly, describing primary school teachers' organizatinal commitment, occupational commitment and intent to leave levels than the second part is detecting teachers' predictors of organizational commitment. For this goals we questionnaired 712 primary school teacher in Şanlıurfa province in 2011-2012 education year. In order to meausurin gteachers' organizational commitment levels; Meyer, AllenandSmith's (1993) Organizational Commitment Scale, for ocupationoal commitment Blau 's (1985a) Occupational Commitment Scale and for intent to leave Cammann et al. 's (1979) Intent to Leave Scale(in the Michigan Organizational Assessment Questionnaire) were used. The results indicated that primary schoolt eachers' affective commitment is at the middle level, continuance commitment and normative commitment are at the low level. However teachers' occupational commitment and inten to leave are at the low level, too. At the same time we found that occupational commitment and seniority are the best predictors of affective commitment; only intent to leave is the best predictor of continuance commitment; occupational commitment, intent to leave and gender are the best predictors of normative commitment. Keywords: K12_Teachers, Organizational Commitment, Occupational Commitment, Intent to Leave, Predicting SUMMARY Introduction: Education is recognized as one of the basic socio-economic development tools today. Because of thi...

Örgütsel Sessi̇zli̇k, Tükenmi̇şli̇k Ve İşten Ayrilma Ni̇yeti̇ İli̇şki̇si̇: Ordu İli̇ Özel Eği̇ti̇m Ve Rehabi̇li̇tasyon Merkezleri̇nde Bi̇r Uygulama

“…Erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere oranla işten ayrılma niyetlerinin yüksek olması, erkeklerin çalışma yaşamı içerisinde kadınlara oranla daha fazla iş alternatifine sahip olmaları ile açıklanabilir. Bu sonuç, Uştu (2014) tarafından 712 sınıf öğretmeni ile yürütülen yüksek lisans çalışmasında elde edilen verilerle örtüşmektedir.…”

Untitled

“…Ankette, iş-yaşam çatışmasını ölçmek için 10 adet ifade kullanılmıştır. İş-yaşam çatışması ölçeğinde, Netemeyer, Boles ve McMurrian (1996) (Uştu & Tümkaya, 2017). İş-aile çatışmasının, çalışanın örgütsel bağlılığını azalttığı görülmektedir.…”

Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılığın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması

“…Alan yazın incelendiğinde bazı meta-analiz çalışmalarının da aynı sonucu ortaya koyduğu söylenebilir (Aydın, Sarıer ve Uysal, 2011;Aven, Parker ve McEnvoy, 1993). Meta analize dâhil edilen ve cinsiyet değişkeni için örgütsel bağlılığın tüm alt boyutlarına göre fark bulunan araştırmaların üçü dışında (Menep;Yörük ve Sağban, 2012;Sönmez, 2016) tümünde (Akgül, 2014;Aslan, 2017;Aydoğan, 2010;Başyiğit, 2009;Coşkun, 2012;Gören, 2012;Karaköse, 2012;Kılıçoğlu, 2010, Kurşunoğlu vd., 2010Özkan, 2010;Serdaroğlu, 2013;Uştu, 2014;Uysal, 2014;Vurdu, 2017;Yalçın, 2009) erkek öğretmenlerde kadın öğretmenlere göre daha fazla duygusal bağlılık olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Kadınların kimliklerinin ve tatminlerinin odak noktasında aile rolleri vardır.…”

“…Alan yazın incelendiğinde medeni durum değişkeni açısından örgütsel bağlılığı inceleyen bir meta-analiz çalışmasına rastlanmamıştır. Meta analize dâhil edilen ve medeni durum değişkeni için örgütsel bağlılığın duygusal alt boyutuna göre fark bulunan araştırmaların ikisi dışında (Coşkun, 2012;Selçuklu, 2013) tümünde (Akgül, 2014;Akyol vd., 2012;Aslan, 2017;Aydoğan, 2010;Gören, 2012;Kaygısız, 2012;Kurşunoğlu, 2010;Menep, 2009;Sönmez, 2016;Uştu, 2014;Uysal, 2014;Vurdu, 2017;Yalçın, 2009) bekar öğretmenlerin evli öğretmenlere göre örgütlerine daha fazla bağlı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Meta analize dâhil edilen ve medeni durum değişkeni için örgütsel bağlılığın devam bağlılığı ve normatif bağlılık alt boyutlarına göre fark bulunan araştırmaların biri dışında (Coşkun, 2012) tümünde (Akgül, 2014;Akyol vd., 2012;Aslan, 2017;Aydoğan, 2010;Gören, 2012;Kaygısız, 2012;Kurşunoğlu, 2010;Menep, 2009;Selçuklu, 2013;Sönmez, 2016;Uştu, 2014;Uysal, 2014;Vurdu, 2017;Yalçın, 2009) bekar öğretmenlerin evli öğretmenlere göre örgütlerine daha fazla bağlı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.…”

“…Türkiye'de yapılan araştırmalarda (Akgül, 2014;Aslan, 2017;Aydoğan, 2010;Başyiğit, 2009;Coşkun, 2012;Gören, 2012;Karaköse, 2012;Kılıçoğlu, 2010, Kurşunoğlu vd., 2010Menep;Özkan, 2010;Serdaroğlu, 2013;Yörük ve Sağban, 2012;Sönmez, 2016;Uştu, 2014;Uysal, 2014;Vurdu, 2017;Yalçın, 2009) sıklıkla Allen ve Meyer 'in (1990) örgütsel bağlılık sınıflandırmalarının kullanıldığı gözlenmektedir. Bu sınıflandırmada örgütsel bağlılık, üç boyutta ele alınmaktadır.…”