Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılığın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Abstract

Bu araştırmada cinsiyet, medeni durum ve branş değişkenlerinin, öğretmenlerin örgütsel bağlılığı üzerindeki etkisinin meta-analiz yöntemiyle birleştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmalardan hangilerinin meta analize dâhil edileceğine ilişkin belirli ölçütler kullanılmıştır. Bu ölçütler şunlardır: 2009-2017 yılları arasında yapılan çalışmalar olması; cinsiyet, medeni durum, branş değişkenlerinin en az birisi üzerinde istatistiksel bulgu elde edilen tarama çalışmalar olması, Allen ve Meyer (1990)' in örgütsel bağlılık sınıflandırmasını (duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık) dikkate alan çalışmalar olması, örneklem grubunun öğretmenlerden oluşması ve Türkiye'de yapılan çalışmalar olmasıdır. Bu araştırmada 23 çalışma meta analize dahil edilmiştir. Bütün araştırmalarda aynı değişkenler ele alınmadığı için cinsiyet, medeni durum ve branş değişkenleri için meta analize dâhil eden çalışma sayısı farklıdır. Genel etkinin hesaplanması için öncelikle yayın yanlılığı istatistiğine bakılmış, heterojenlik testi yapılmış, uzman görüşüne başvurulmuş ve sonuçlarına göre sabit etki modeli veya rastgele etkiler modeline göre analiz sonuçları değerlendirilmiştir. Etkisi araştırılan değişkenlerden cinsiyet [duygusal bağlılık alt boyutu için (ED=-0.114), devam bağlılığı alt boyutu için (ED=-0.072), normatif bağlılık alt boyutu için (ED=-0.153)], medeni durum [duygusal bağlılık alt boyutu için (ED=-0.111), devam bağlılığı alt boyutu için (ED=-0.069), normatif bağlılık alt boyutu için (ED=-0.109) ],branş [duygusal bağlılık alt boyutu için (ED=-0.197), devam bağlılığı alt boyutu için (ED=-0.073), normatif bağlılık alt boyutu için (ED=-0.202)], öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları üzerinde önemsiz düzeyde etkilidir. Araştırmada cinsiyetin örgütsel bağlılığın duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutlarında erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre daha fazla duygusal bağlılık yaşadığı sonucuna, medeni durum değişkeninde örgütsel bağlılığın duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutlarında bekar öğretmenlerin evli öğretmenlere göre daha fazla duygusal bağlılık yaşadığı sonucuna ve branş değişkeninde örgütsel bağlılığın duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutlarında sınıf öğretmenlerinin branş öğretmenlerine göre daha fazla duygusal bağlılık sergilediği sonucuna ulaşılmıştır..