Sel ve İstanbul: Sel Riskine Karşı Yapılan Dere Islah Çalışmaları ile İlgili Bir Değerlendirme

Abstract

ÖzAfetlerin kötü etkisinden korunmak amacıyla Türkiye'de birçok çalışma yapılmaktadır. Bu bakımdan, sel riski bulunan alanlarda yapılan dere ıslah çalışmaları önemli çalışmalardan biridir. Dere ıslahı çalışmaları, afet yönetiminin önemli bir ayağını oluşturan zarar azaltma çalışmaları kapsamında değerlendirildiğinde, sadece sel ve diğer tehlikelerin oluşmasını engellemez, ayrıca plansız yapılaşmanın ve çevre kirliliğinin önüne geçilmesini de sağlar. Bu çalışma ile, İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından Anadolu Yakası'nda yapılan dere ıslah çalışmaları ile ilgili durum değerlendirmesi yaparak karşılaşılan sorunları ortaya koymak, çalışmalarda gelinen aşamaları değerlendirmek ve birtakım öneriler getirmek amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında, çalışmalar esnasında karşılaşılan sorunlar irdelenmekte olup bu sorunların en önemlileri; mülkiyet, imar, yapılaşma, inşaat sırasında ortaya çıkan altyapı sorunlarıdır. Bütün bu sorunlara rağmen sel riskini ortadan kaldırmak için dere ıslah çalışmalarına devam edilmekte, fakat daha iyi bir koordinasyon ve yetki olması halinde dere ıslahlarının daha hızlı ve etkin bir şekilde tamamlanacağı öngörülmektedir. Araştırmada, sel riskini azaltmaya yönelik faaliyetlerin çok daha etkin bir şekilde tamamlanabilmesi için mevcut kanun ve yönetmeliklerin yeterli olmadığı, birtakım hukuki ve kurumsal düzenlemelere ihtiyaç olduğu kanısına ulaşılmıştır. Bütün bu olumsuzlukların giderilebilmesi için diğer kurum ve kuruluşları da içine alacak hukuki birtakım düzenlemeler yapılmalı, yetki karmaşasının önüne geçilmelidir. Ayrıca, kurum içi organizasyonun sel riskini en aza indirecek şekilde tekrar düzenlenmesi, acil durumlarda etkin müdahale amacıyla birtakım standart uygulama prosedürlerinin uygulamaya geçirilmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır. AbstractMany studies have been performed in Turkey in order to avoid the worst effects of the disasters. In this respect, the river rehabilitation studies carried out in any areas with flood risk are important ones. When assessed in the context of damage mitigation activities that constitute an important pillar of disaster management, river rehabilitation efforts not only prevent floods and other hazards from occurring but also prevent unplanned construction and environmental pollution. With this study, it is aimed to reveal the problems encountered by the situation assessment about the river improvement works carried out by the General Directorate of ISKI on the Anatolian side, to evaluate the progress in the works and to bring 1 Mimarlık Fakültesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun *İlgili yazar /

9 Haziran 2022 Erzincan Seli

“…Kanaatimize göre bu bentlerin gerisindeki taşkın alanlarına istinat duvarı inşaa edilmesi taşma olayının önüne geçilmesinde yararlı olabilir. Yine de konunun teknik uzmanlık gerektirmesi nedeniyle inşaat mühendisleri, inşaa faaliyetine ortak olan bütün tarafların bilgilendirilmesi, eğitilmesi, her bir dere ve yerleşim yeri için uygun ıslah metodunun geliştirilmesi (Bodur, 2018) ile birlikte Hidrografya konusunda uzmanlaşmış bilim insanları tarafından değerlendirilmesi çok daha isabetli olacaktır.…”

Ayancık Çayı Havzası’nda (Sinop) meydana gelen taşkın olaylarının havza morfometrisi açısından değerlendirilmesi

“…Sel ve taşkın olayları sık yaşanan, ciddi can ve mal kayıplarına neden olan doğal afetlerden (Bodur, 2018;Ergünay, 2007;Zeybek, 2014) olup, yaklaşık olarak dünya topraklarının 3'te 1'inde meydana gelmektedir (Samela vd., 2016). Türkiye' de Karadeniz ve Ege kıyıları sel ve taşkın olayları açısından en riskli alanlardır.…”

“…Flood events are natural disasters that are common and cause serious loss of life and property (Zeybek, 1998;Ergünay, 2007;Bodur, 2018) and occur in approximately one third of the world's lands (Samela et al, 2016). Black Sea and Aegean coasts in Turkey are the most risky areas in terms of flood events.…”

25.09.2014 Tarihinde Erzin Ilıcalarda (Hatay) Meydana Gelen Sel ve Taşkının Oluşumunda Coğrafi Faktörlerin Değerlendirilmesi

“…Nitekim yanlış arazi kullanımı ve yetersiz yağmur suyu drenaj sistemleri, önceden tahmin edilemeyen ani su baskınları risklerinin sürekli artmasına yol açmaktadır (Ergünay, 2007). Özellikle yerleşim yerlerindeki veya çevrelerindeki derelerin ıslah edilememesi veya ıslah edilmeye çalışılması nedeniyle akarsu akış kesitinin olması gerekenden dar hale getirilmesi su baskınlarına neden olmaktadır (Karakuyu, 2002;Bodur, 2018 Türkiye'de sel ve taşkın olayları, gerek doğal faktörlerin etkisiyle gerekse insanın doğal çevreye yönelik yanlış müdahaleleri neticesinde sıklıkla yaşanmaktadır. Karadeniz bölgesi yerleşmeleri başta olmak üzere ülkemizin birçok yerleşim biriminde meydana gelen sel ve taşkınların neden olduğu çevresel sorunlar bilimsel çalışmalara konu olmaktadır.…”