Öğreti̇m Elemanlarinin Mesleki̇ Hayatlarinda Karşilaştiklari Eti̇k Olmayan Davranişlar: Di̇cle Üni̇versi̇tesi̇ Örneği̇

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; öğretim elemanlarının mesleki hayatlarında karşılaştıkları etik dışı davranışları incelemektir. Temel amaca ulaşabilmek için; öğretim elemanlarının akademik araştırmalarında, meslektaşlarıyla ilişkilerinde, öğrencileriyle ilişkilerinde, eğitim-öğretim faaliyetlerinde ve bunların dışında en fazla gözlemledikleri etik dışı davranışların neler olduğu sorularına cevap aranmıştır.Bu araştırma nitel bir çalışmadır. Amaçlar çerçevesinde hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturulmuştur. Form, alt amaçlar doğrultusunda beş sorudan oluşmaktadır. Hazırlanan görüşme formu, Dicle Üniversitesi bünyesinde yer alan farklı fakültelerin öğretim elemanlarına araştırmacılar tarafından gidilerek doğrudan uygulanmıştır. Öğretim elemanlarının verdiği cevaplar araştırmacılar tarafındankayıt edilerek ve öğretim elemanlarının kendi yazılarıyla doldurduğu görüşme formu verileriyle bilgiler toplanmıştır. Araştırmaya 24 öğretim elemanı katılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde nitel araştırma yaklaşımlarından betimsel analiz tekniği uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre; öğretim elemanlarının akademik çalışmalarda gözlemledikleri en fazla ihlal edilen etik davranış;"intihal" olmuştur. Sonrasında çalışmaların orijinallikten uzak olması ve aynı çalışmanın farklı isimlerle birden çok yayınlanması gelmektedir. Öğretim elemanlarının meslektaşlarıyla ilişkilerinde gözlemledikleri etik dışı davranışlar ise sırasıyla;kıskançlık, negatif rekabet, bilimsel etiğe aykırı yardımlaşma ve ast-üst ilişkileri olmuştur. Öğretim elemanlarının öğrencileriyle ilgili gözlemlediği etik dışı davranışlar ise öğrencilere yeterince değer vermeme, taraflı davranma ve öğrencileri özel işlerde çalıştırma olmuştur. Yine öğretim elemanlarının eğitim öğretim faaliyetlerinde karşılaştığı etik dışı davranışların başında derslere gereken önemin verilmemesi gelmiştir.

Kıskançlık Olgusu ve Akademik Örgütlere Yansıması

“…Çalışmalarını yayınlayana kadar ki süreçte çalışmalarını gizli tutmaktadırlar (Çelikten, 2003: 116). Bu da akademisyenlerin kıskançlık ve rekabetten kaynaklı olarak üzerlerinde baskı hissetmeleri ve daha çok yayın üretme yollarını aramalarına neden olmaktadır (Oral, Avcı ve Testen, 2017: 1239.…”