İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması

Abstract

Çalışanların bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunduğu bir ortamda iş görmeleri hem bireysel hem de toplum yararına hizmet etmektedir. İş sağlığı ve güvenliği açısından risk düzeyi, faaliyette bulunulan sektöre göre farklılık arz etmektedir. Sektörlerin risk düzeylerinin saptanması, ortaya çıkabilecek olumsuz durumları minimize etmeye yardımcı olacaktır. Bu amaçla araştırmada iş kazaları ve meslek hastalıklarını temsil eden 7 kriter belirlenmiş, ekonomik faaliyet sınıflamasında yer alan 88 sektör ise alternatif seti olarak ele alınmıştır. Analizlerde, Sosyal Güvenlik Kurumunun yayımladığı 2020 yılı istatistikleri kullanılmıştır. Gri İlişkisel Analiz (GRA) yöntemiyle öncelikle kriterlerin eşit öneme sahip olduğu varsayılarak bir sıralama elde edilmiştir. Ardından kriter ağırlıklarının objektif olarak belirlendiği CRITIC yöntemiyle Gri ilişkisel analiz yöntemi birlikte kullanılarak yeni bir sıralama yapılmıştır. Her iki durumda da iş sağlığı ve güvenliği açısından en riskli sektörün bina inşaat olduğu, ikinci ve üçüncü sıralarda ise fabrikasyon metal ürünleri imalatı ve insan sağlığı hizmetleri olduğu saptanmıştır. Risk seviyesinin en düşük olduğu sektörler ise uluslararası örgütler ve temsilcilik faaliyetleri ile hane halkları tarafından kendi kullanımlarına yönelik olarak üretilen ayrım yapılmamış mal ve hizmetler olarak belirlenmiştir.

Risk Düzeyleri Açısından Hibrit Entropi-ARAS Yöntemi ile Orman Ürünleri Sektörlerinin İmalat Sektörleri İçerisindeki Konumunun Belirlenmesi

“…Can ve Kargı (2019) da CIRITIC tabanlı EDAS yöntemini kullanarak 17 sektör içerisinden kok kömürü ve petrol ürünleri imalatını risk düzeyi en yüksek sektör olarak belirlemiştir. 2022 yılında yapılan başka bir çalışmada da Türkiye'deki sektörlerin risk değerlendirmesi CIRITIC tabanlı Gri ilişkisel yöntemi ile yapılmış ve inşaat sektörü en riskli sektör olarak bulunmuştur (Elmas Atay ve Kuzu Yıldırım, 2022). Sektörlerin risk düzeylerinin belirlenmesi ile ilgili daha önceden yapılan araştırmalarda genel olarak karar verme yöntemi olarak CIRITIC tabanlı yöntemler ve kriter olarak da iş kazası geçiren kişi sayısı, meslek hastalığına…”

Ergonomic Performance Evaluation in Türkiye’s Metal Industry: Occupational Health and Safety Indicators Through VIKOR Methodology

“…In a parallel vein, Can and Kargı [5] embarked on identifying the sector bearing the highest risk through the CRITIC-Estimation of Distribution Algorithms (CRITIC-EDAs) model, examining 17 sectors based on 2016 data. Elmas-atay and Yildirim [6] deployed the CRITIC-based Grey Relational Analysis method to discern the sectors with the highest and lowest risks for 2020. Toptancı [1], employing the https://doi.org/10.56578/josa010305 Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution (TOPSIS) method, achieved similar determinations based on data spanning 2013-2020.…”