Aile Destek Ölçeği: Faktör Yapısı, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışmaları

Abstract

Aile Destek Ölçeği (ADO) yetersizliğe sahip çocuğu olan anababaların sosyal destek algılarını ölçmeyi amaçlamaktadır Bu makalede ADO'nın faktör yapısı, geçerliği ve güvenirliği ile ilgili çalışmaların sonuçları özetlenmiştir Faktör analizi sonucunda duygusal destek, bilgi desteği, bakım desteği, yakın ilişki desteği ve maddi destek olarak kavramsallaştırılan 5 alt boyut bulunmuştur Hesaplanan test-yenıden test, ıkı yarım güvenirliği ve Cronbach Alfa güvenirlik katsayıları doyurucu düzeydedir Çokboyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ile yapılan geçerlik çalışması ıkı araç arasındaki ilişki katsayısının anlamlı ve yüksek olduğunu göstermiştir Algılanan anababa desteğinin çocukların yaşlarına ve cinsiyetlerine göre farklılaştığı bulunmuştur.

Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde stres, sosyal destek ve aile yükü

“…Aslan, 2010). Özellikle yetersizliği olan çocuğa sahip anne babaların aile üyelerinden, arkadaşlarından ve toplumsal kurumlardan aldıkları işlevsel ve maddi destek ile rehabilitasyon merkezlerinde belirli düzeydeki ders saatlerinin karşılanması, yetersizliği olan bireylerin istihdamı ve bakım ücreti gibi uygulamaların, stresle başa çıkma sürecinde etkili olduğu belirtilmektedir (Kaner, 2003). Bu çalışmada annelerin ASDÖ'nün Karamsarlık alt boyutunda yaşanılan stresin özellikle algılanan sosyal destek alt boyutlarıyla diğer ASDÖ'nün diğer alt boyutlarına göre görece daha yüksek negatif yönde korelasyon gösterdiği belirlenmiştir.…”

“…Türkiye'de zihinsel yetersizliği olan çocukların annelerinin yaşadığı stres ve tükenmişlik ve algıladıkları sosyal destekler ile ilgili belirlenmesine yönelik birçok araştırma bulunmaktadır (Bahar ve diğerleri, 2009;Cavkaytar, Batu ve Çetin, 2008;Deniz, Dilmaç, Arıcak, 2009;Duygun ve Sezgin;Ersoy, 2009;Gülşen ve Özer, 2009;Kaner, 2003;Karadağ, 2009;Lüle, 2008;Özkan, 2002;Verep, 2005). Bu çalışmalarda, yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde depresyon düzeylerinin yüksek olduğu (Bahar ve ark., 2009), yetersizliği olan çocuğun doğumuyla birlikte annelerin sosyal yaşamlarının kısıtlandığı ve sosyal desteğe gereksinim duydukları (Cavkaytar ve diğerleri 2008;Ersoy ve Çürük, 2009), duygusal tükenmişlik düzeylerinin yüksek olduğu (Duygun ve Sezgin, 2003) sosyal destek arttıkça yaşanan stresin azaldığı ve yaşam doyumlarının arttığı (Kaner, 2004) belirtilmiştir.…”

Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Sosyal Destek Algılarının ve Yılmazlık Düzeylerinin İncelenmesi

“…Öte yandan Aydemir (2015) araştırmasında özel gereksinimli çocuğun cinsiyeti ile ebeveynlerin algıladıkları sosyal destek arasında anlamlı bir farklılık olduğunu belirtirken, Avcu (2017) ise özel gereksinimli çocuğun cinsiyetinin ebeveynlerin yılmazlık düzeylerine göre farklılık yarattığını belirlemiştir. Ebeveynlerin sosyal destek algılarının ve yılmazlık düzeylerinin, çocuklarının cinsiyetine göre farklılaşmaması, özel gereksinimli çocuğa sahip olmanın başlı başına başına ağır bir yükümlülük getirmesi nedeniyle ebeveynlerin yaşamlarının her döneminde desteğe ihtiyaç duymaları (Kaner, 2003) ve çocuğun cinsiyetinin sosyal destek ve yılmazlık düzeylerini azaltıp artırmada herhangi bir etkisinin olmamasıyla açıklanabilir.…”

Aile Aidiyeti Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

“…Tablo 1' de çalışma grubuna ait özelliklere yer verilmiştir. Ölçek maddeleri hazırlanırken Aile Değerlendirme Ölçeği (Bulut, 1990), Sense of Belonging Instrument (Hagerty ve Patusky, 1995), Aile Destek Ölçeği (Kaner, 2003), Sosyal Bağlılık Ölçeği (Duru, 2007), Sense of Belonging Scales (Tovar ve Simon, 2010) Aidiyet Duygusu ve Bağlılık Testi (Tarhan, 2012) ve Ait Olma Ölçeği'nden (Ersanlı ve Koçyiğit, 2013) yararlanılmıştır. Sonuçta araştırmacılar tarafından aile, aile aidiyeti ve aileye bağlılık algılarını temsil ettiği düşünülen 35 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur.…”