This study reviews test results for a biomass-fired hot water boiler with a nominal boiler thermal power of 120 kW. In the experiments, prismatic wheat straw bales were used as biomass. The impact of the quantity (220, 290, 360 and 430 m 3 h −1 ) of inlet air fed to the boiler firebox was continuously monitored. This was to examine the influence of the quantity of inlet air and recirculation (0, 16.5 and 33%) of combustion products on the boiler thermal power and boiler energy efficiency. Thus, the following mathematical models and formulas were presented: correlation between boiler thermal power and bale residence time; bale mass loss during the combustion process; correlation between boiler energy efficiency and bale residence time. Mathematical models were obtained by using experimental data and by applying nonlinear regression analysis. Adjustment evaluation of mathematical models with experimental data was performed based on the determination coefficient, t-test and F-test. Increase the amount of air throughout the firebox produced boiler thermal power increase and bale residence time decrease. It was shown that combustion products recirculation of 16.5% partly improved boiler characteristics, while the recirculation of 33% did not, comparing with the case without recirculation.

The goal of this work was to evaluate the potential of reduced application rates in apple trees as well as the potential of selective spray applications by using sensor-based tree detection techniques in Serbian fruit production. Their economical and biological effect was evaluated based on the quality and efficiency of the crop protection and technoeconomic analysis. Results showed that during suitable weather conditions and with properly adjusted sprayer settings, a reduced application rate of 381 L ha -1 gave same quality of crop protection as a medium application rate of 759 L ha -1 . A two-year efficiency trial on Venturia inaequalis and Podosphaera leucitricha infecting apple also showed that there was no significant difference in crop protection results for different types of orchard application techniques and application rates. The techno-economic analysis showed that selective application should be introduced in practice in areas > 3 ha given that the cost of their introduction pays off after 2-3 seasons. Every subsequent season would give a clear economic profit. Besides the economic benefits, selective application technique also has a significant positive ecological effect due to reduction of spray losses and the amount of plant protection products used.

REZIME U ovom radu su prikazani rezultati pri postizanju toplotnih snaga kod sagorevanja prizmatičnih bala sojine slame u kotlovskom postrojenju nazivne toplotne snage od 120 kW sa ručnim opsluživanjem. Ispitivanja su vršena tako što je promena snage kotla praćena u kontinuiranom radu pri različitim zapreminskim protocima vazduha za sagorevanja od 150, 220, 290, 360 i 430 m 3 h-1 i različitim udelima recilkulisanih dimnih gasova od 0%, 16,5% i 33%. Za određivanje toplotne snage kotla korišćena je direktna metoda. Korelacija između postizanih toplotnih snaga kotla i vremena sagorevanja bala slame je ustanovljena i prikazana empirijskom jednačinom. Opšti zaključci su sledeći: u režimu bez recirkulacije dimnih gasova u vazduh za sagorevanje sojine slame povećanjem protoka ulaznog vazduha za sagorevanje u ložište smanjuje se vreme sagorevanje bala i povećava toplotna snaga kotla. U tom režimu kod protoka vazduha za sagorevanje od 360 m 3 h-1 i 430 m 3 h-1 toplotna snaga kotla je bila veća od nominalno deklarisane snage kotla. U režimu sa ulaznim protokom vazduha za sagorevanje od 290 m 3 h-1 toplotna snaga kotla bila je jednaka nominalnoj snazi od 120 kW. Uvođenjem recilkulisanih dimnih gasova u vazduh za sagorevanje sa udelom od 16,5% povećava se vreme sagorevanja bala slame i smanjuje prosečna toplotna snaga kotla u svim režimima, osim u režimu sa ulaznim protokom vazduha za sagorevanje od 220 m 3 h-1. Ključne reči: kotao, toplotna snaga, sagorevanje sojine slame 1. UVOD Korišćenje biomase kao energenta u Srbiji nije novost. U Vojvodini, se najčešće za produkciju energije koriste balirani biljni ostaci ratarske proizvodnje, kao što su: slama pšenice, ječma i soje ili kukurozovine (Brkić i sar., 2012). Balirana biomasa se u Srbiji uglavnom sagoreva u toplovodnim kotlovima, pri čemu su kao najbrojniji i najrasprostranjeniji posebno interesantni kotlovi toplotnih snaga od 50 do 120 kW sa ravnim nepokretnim rešetkama za sagorevanje (Janić i sar., 2010). Unapređenje konstrukcije i tehnologije rada toplovodnih kotlova sa ravnom nepokretnom rešetkom toplotnih snaga do 120 kW je od suštinske važnosti, pošto je u

The biomass combustion process is inevitably accompanied by the emission of pollutant gasses. This paper gives a comprehensive analysis of the external variables and combustion products of the biomass plant. The analyzed data were collected from 18 MWt boiler in combined heat and power plant Sremska Mitrovica over a period of four months. The correlations between the recorded data were determined using a unique methodology, which is based on association rule mining. The results of the study can be further used for the reduction of the harmful combustion products, as well as for the optimization of the operation process.

REZIME Kod savremenih kombajna sa pripadajućom dodatnom opremom počev od navigacije pa do automatskog sistema upravljanja vršidbom, rad je veoma olakšan. No, i pored takvih sistema, gubici u toku žetve su neizbežni. Gubici su rezultat nekoliko faktora, od kojih mogu biti uslovi na terenu, stanje useva i poslednji ali najvažniji jeste podešenost kombajna. Ukupni gubici kombajna mogu dostići visoke vrednosti i do preko 20%. Dugogodišnja eksploatacija kombajna dovodi do povećanja gubitaka tokom rada. Pored redovnog održavanja kombajna, povećanje gubitaka je neizbežno. Treba pronaći relaciju između gubitaka kombajna, ovršene površine i cene novog kombajna uključujući eksploatacione parametre rada. U radu su dati osim eksploatacionih parametara rada, navedeni su i ekonomski parametri gubitaka kombajna usled dotrajalosti. Visina ekonomskih gubitaka mogu dostići za godinu dana nivo od ukupne cene kombajna. Ključne reči: vršidba, kombajn, izvršajni sklop, cena, gubici. Turan J., (2018): Ekonomska i eksploataciona analiza gubitaka kombajna u žetvi pšenice. Savr. Polj. Tehn. 44(4): 135-140.

REZIME U svetu je opšti trend korišćenja drvne biomase u svrhu dobijanja energije. U težnji da se drvna biomasa pripremi u formi pogodnoj za automatski rad termoenergetskih postrojenja razvijena je tehnologija pripremanja drvne biomase u formi sečke. Cilj ovog rada je da se analiziraju fizičko-hemijske karakteristike sečke od drveta, tehnologija njene proizvodnje, transporta, skladištenja i korišćenja (lanac snabdevanja), kao i da se prikaže kalkulacija njene tržišne vrednosti. U postojećoj tehnologiji u pripremi sečke od drveta postoje adekvatna rešenja za sve činioce u tkz. gorivom lancu (seče, pripreme, transporta, sušenja, skladištenja i doziranja). Ukupna cena sečke od sečke sa svim logističkim troškovima iznosi 10,81 din/kg, što sa usvojenom vrednošću evra od 123 din/evru iznosi 87,89 evra/t. Sa obzirom da se radi o drvnom materijalu niske vlažnosti, zadovoljavajuće toplotne moći i forme pogodne za mehanizovan, tj. automatski rad termoenergetskog postrojenja navedena cena sečke je sa tržišnog aspekta konkurentna i isplativa za korišćenje u svrhu dobijanja energije.

Tema rada je višekriterijumska analiza stanja poljoprivrednih povrtarskih gazdinstava u Vojvodini, na osnovu istraživanja sprovedenog na sedam gazdinstava lociranih u četiri vojvođanske opštine: Futog (tri gazdinstva), Temerin (dva gazdinstva), Čurug (jedno gazdinstvo) i Begeč (jedno gazdinstvo). Cilj rada je da se kroz višekriterijumsku analizu utvrde pretpostavke razvoja poljoprivredne proizvodnje na osnovu analize proizvođača povrća. Povrtarstvo pokazuje stanje poljoprivredne proizvodnje u Srbiji na mikro nivou, te se izvedeni zaključci mogu opšte primeniti na poljoprivrednu proizvodnju. Istraživanje je pokazalo da nijedno gazdinstvo ne obavlja povrtarsku proizvodnju u zatvorenom prostoru, da se navodnjavanje vrši samo površinski na svim gazdinstvima osim dva koja su učestvovala u ispitivanju, da je nivo opremljenosti relativno visok, da se gazdinstva oslanjaju na subvencije države, ali je podrška države kroz savete i druge instuitucije relativno slaba. Sadržaj rada i izvedeni zaključci imaju za cilj da identifikuju ključne oblasti u okviru kojih je potrebno preduzeti neophodne razvojne mere, odnosno da ukažu na najbolju alternativu razvoja.

No abstract