Samenvatting Dit artikel betreft de laatste in een reeks van vier artikelen, waarin een overzicht wordt gegeven van de beschikbaarheid en effectiviteit van (primair) preventieve leefstijlinterventies, toepasbaar in de bedrijfsgezondheidszorg. Dit artikel gaat over voeding. Op basis van het literatuuronderzoek wordt geconcludeerd dat voedingsinterventies gericht op het verbeteren van de groente-en fruitconsumptie en/of op het verminderen van de vetconsumptie effectief zijn op de consumptie van groente en fruit, respectievelijk de inname van vet. Interventies gericht op gezonde voeding hebben uitsluitend een gunstig effect op lichaamsgewicht indien de interventie tevens gericht is op andere leefstijlaspecten, waaronder voornamelijk stimulering van meer bewegen en kunnen daarmee bijdragen aan de preventie van overgewicht. Het bewijs voor een effect op bloeddruk, cholesterolgehalte en werkgerelateerde uitkomstmaten ontbreekt vooralsnog, mede als gevolg van het beperkte aantal onderzoeken op dit terrein. In Nederland zijn diverse partijen actief in het ontwikkelen van voedingsinterventies. Gedegen evaluaties van deze interventies vinden echter nauwelijks plaats. Aangezien arbodiensten weinig tot geen ervaring hebben in het inzetten van interventies ter stimulering van gezonde voeding, is het wenselijk dat richtlijnen ontwikkeld worden waarbij rekening wordt gehouden met de haalbaarheid in de bedrijfsgezondheidszorg.De belangstelling voor gezonde voeding is de afgelopen jaren toegenomen. Reden hiervoor is onder meer de dramatische toename van (ernstig) overgewicht. In 2003 had 46,1% van de Nederlandse bevolking van 20 jaar en ouder overgewicht, waarvan 10,7% ernstig overgewicht (obesitas), tegenover 36, 4% respectievelijk 6,1% in 1993 (bron: CBS). Overgewicht is een belangrijk volksgezondheidsprobleem gezien de verhoogde kans op harten vaatziekte, Diabetes Mellitus type 2, bepaalde soorten van kanker (dikkedarmkanker bijvoorbeeld), maar ook op klachten aan het bewegingsapparaat en psychische klachten, die de twee belangrijkste oorzaken van ziekteverzuim vormen. Er zijn tevens aanwijzingen dat werknemers met overgewicht vaker een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen, minder productief zijn en vaker verzuimen van het werk.

Samenvatting In dit artikel worden de resultaten beschreven van een onderzoek naar het effect van leefstijlinterventies gericht op het voorko´men, verminderen of stoppen van rookgedrag die toepasbaar zijn in de bedrijfsgezondheidszorg. Hiervoor is een literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn gesprekken gevoerd met contactpersonen van drie arbodiensten, het Astma Fonds, Stivoro, en het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ). Uit dit onderzoek komt naar voren dat het merendeel van de werkplek-, eerstelijn-en/of gemeenschapsinterventies positieve effecten laat zien met betrekking tot het verminderen van rookgedrag. Met betrekking tot gezondheidsgerelateerde en werkgerelateerde uitkomstmaten kan geen uitspraak worden gedaan over de effectiviteit van stoppenmet-rokeninterventies wegens het beperkte aantal resultaten. Ook is er te weinig onderzoek gedaan naar de kosteneffectiviteit van de interventies. Bij de ontwikkeling en implementatie van leefstijlinterventies op de werkplek zouden het NIGZ en Stivoro een belangrijke rol kunnen spelen. Tevens zou men kunnen overwegen lokale samenwerkingsverbanden aan te gaan.

Samenvatting In dit artikel worden de resultaten beschreven van een onderzoek naar het effect van door de bedrijfsarts toepasbare leefstijlinterventies gericht op het voorkomen, verminderen of stoppen van overmatige alcoholconsumptie. Hiervoor is een literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn gesprekken gevoerd met arbodiensten en veldpartijen. Uit het literatuuronderzoek blijkt dat geen van de geselecteerde werkplekinterventies een significant effect heeft op de consumptie van alcohol, terwijl interventies uitgevoerd in de eerstelijnsgezondheidszorg en/of de gemeenschap over het algemeen wel effectief zijn in het voorkomen of verminderen van (overmatige) alcoholconsumptie. Met betrekking tot werkgerelateerde uitkomstmaten kan geen uitspraak worden gedaan over de effectiviteit van alcoholinterventies geı¨mplementeerd via de werkplek, eerstelijns gezondheidszorg en/of de gemeenschap. Er is geen onderzoek gedaan naar de kosteneffectiviteit in de geselecteerde onderzoeken. Bij de ontwikkeling en implementatie van leefstijlinterventies op de werkplek zouden het NIGZ en het Trimbos-instituut een belangrijke rol kunnen spelen. Er zal tevens rekening moeten worden gehouden met het feit dat alcoholconsumptie een stigmagevoelig onderwerp is.In Nederland drinkt naar schatting 8% van de bevolking in de leeftijd van 18-65 jaar te veel alcohol. Alcoholmisbruik komt voor bij 400.000 mensen en alcoholverslaving bij 325.000 mensen. 1Matige consumptie van alcohol hoeft de gezondheid niet te schaden. Uit epidemiologisch onderzoek is echter gebleken dat (langdurig) overmatige alcoholconsumptie (hiervan wordt gesproken als mannen meer dan 21 en vrouwen meer dan 14 glazen per week drinken) kan leiden tot lichamelijke en psychische klachten met vaak ernstige gevolgen voor de drinker en zijn of haar omgeving.1-3 Het overmatig drinken van alcohol kan problemen met hart en bloedvaten tot gevolg hebben, zoals een hoge bloeddruk, hartritmestoornissen en hersenbloedingen.1,4 Matige consumptie (maximaal e´e´n a`twee glazen per dag) daarentegen heeft een beschermend effect op hart en bloedvaten. Echter, vanwege het risico op verslaving kan alcohol niet worden gezien als preventief (genees)middel. Voor vrouwen en mannen gelden verschillende richtlijnen met betrekking tot verantwoorde alcoholconsumptie. De richtlijn stelt dat gezonde volwassen vrouwen dagelijks e´e´n a`twee standaard glazen alcohol kunnen drinken zonder dat dit schadelijk is voor de gezondheid. Voor gezonde volwassen mannen geldt dat zij dagelijks twee a`drie standaardglazen alcohol kunnen drinken zonder gezondheidsrisico's te lopen.