This article is a review of two anthologies published in 2021: Polskie zmory. Psychoanaliza w międzywojniu (Polish Phantoms. Psychoanalysis in the Interwar period, edited by Bartłomiej Dobroczyński), and Imago psychoanalizy (Imago of Psychoanalysis, edited by Agnieszka Sobolewska). The paper aims for a critical assessment of both volumes concerning the pre-war psychoanalytic milieu in Poland (Dobroczyński) and the Vienna-Budapest center of psychoanalytic thought (Sobolewska). In the evaluation of Dobroczynski’s and Sobolewska’s anthologies, special emphasis is put on the concept and composition of each volume. Introductions for each anthology are also examined and treated as separate contributions to the socio-cultural history of psychoanalysis.
Celem artykułu jest zainicjowanie namysłu badawczego nad odnalezionym niedawno w zbiorach Biblioteki Narodowej Izraela dramatem Leo Lipskiego i Ory Raskin zatytułowanym List (tytuł pierwotny – „Knajpa”). Artykuł podzielony jest na dwie zasadnicze części: część pierwsza służy omówieniu i aktualizacji dotychczasowego stanu wiedzy o utworze Lipskiego i Raskin oraz omawia związane z nim problemy badawcze o charakterze tekstologiczno-bibliograficznym. Druga część została poświęcona interpretacji wybranych wątków Listu, przy czym za najistotniejsze uznano przede wszystkim trzy konteksty: możliwy wpływ dramaturgii z nurtu teatru absurdu na ukształtowanie zarówno formy jak i akcji utworu; znaczenie fali emigracji Żydów polskich do Izraela w drugiej połowie lat 50., czyli tak zwanej alii gomułkowskiej; relację między tym dramatem a innymi utworami Lipskiego, w szczególności zaś z powstającą z nim równolegle mikropowieścią Piotruś. List krytycznie skonfrontowano ponadto z podstawowym idiomem lekturowym, obecnym w najnowszych badaniach nad Lipskim, który można określić mianem „mesjańskiego witalizmu”.
Artykuł stanowi próbę interpretacji powieści Zyty Rudzkiej zatytułowanej Krótka wymiana ognia. Dochodzi w nim do odczytania tego utworu za pomocą kategorii zaczerpniętych z myśli psychoanalitycznej Marii Török i Nicolasa Abrahama oraz z interdyscyplinarnych studiów nad pamięcią i traumą ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia transgeneracyjnego przekazu traumy. Autor przedstawia trzy podstawowe łańcuchy rzeczywistych i obecnych w porządku fantazmatycznym zdarzeń, które wpływają na skomplikowaną relację pomiędzy kobietami należącymi do trzech pokoleń tej samej rodziny. Krążący między nimi pamięciowy przekaz jest zaburzony i stopniowo wytraca jednoznaczną afiliację, stając się traumatycznym palimpsestem o charakterze sensualnym i somatycznym.
Celem artykułu jest analiza stosunków między przestrzenią i podmiotem (czyli konfiguracją złożoną z Ja narratora, Ja bohatera i Ja narratora) w dwóch opowiadaniach Zygmunta Haupta – Gołębie z placu Teodora i O Stefci, o Chaimie Immerglücku i o scytyjskich bransoletkach. Przewodnim pojęciem tekstu, zaczerpniętym z myśli Victorii Nelson, jest psychotopografia – dynamiczna projekcja podmiotowych doświadczeń, wspomnień i fantazji na przestrzeń świata przedstawionego, a zarazem układ wpływów i interakcji, które łączą podmiot literacki z przestrzenią zewnętrzną. Metafory psychotopograficzne często odwołują się do tego, co traumatyczne, wyparte lub niedostępne pamięci w trybie świadomej anamnezy.
Artykuł stanowi próbę analizy mechanizmów przemocy dyskursywnej i symbolicznej, które ujawniały się w przebiegu niemieckojęzycznej recepcji twórczości poety Paula Celana. Na krytykę (m.in. autorstwa Guntera Blöckera i Hansa Egona Holthusena), formułowaną nierzadko z pobudek antysemickich, Celan reagował w silnie afektywny sposób, rejestrując z niepokojem nawr ót retoryki przypominającej nazistowską propagandę. Wyraz swoim niepokojom dał poeta w serii listów oraz w kilku wierszach – autor niniejszego tekstu dokonuje ich interpretacji.
Artykuł jest wstępnym omówieniem niepublikowanych dotychczas juweniliów Leo Lipskiego, odnalezionych w archiwum „Kameny”, w Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza w Lublinie. Utwory te to dłuższe opowiadanie pod tytułem O niepokoju i śmierci, które ukazało się jedynie we fragmentach, a także trzy egotyki: Na wiosnę, Do papieru i Na pożegnanie dziewczyny. Autorzy dokonują opisu odkrytych tekstów z perspektywy edytorskiej, zarysowując biograficzno-historyczny kontekst ich powstania. Podejmują próbę interpretacji utworów i wpisania ich w przedwojenną twórczość Lipskiego, zwracają też uwagę na relacje, które łączą te teksty z powieścią Lipskiego Niespokojni. Szkic towarzyszy edycji omówionych utworów, którą poprzedzono krótkim komentarzem edytorskim.
Artykuł stanowi próbę interpretacji opowiadania Leo Lipskiego zatytułowanego Miasteczko. Autor skupia się na śladach i figurach podmiotowości, które różnią się od tych tradycyjnie wskazywanych w dziele Lipskiego, a także łączy je z wątkami przekazu fantomowego i pamięci protetycznej, które ujawniają się w dokonywanym przez Lipskiego fantazmatycznym przedstawieniu kresowej osady. Autor projektuje ponowne przemyślenie relacji między doświadczeniem (również: doświadczeniem traumatycznym), narracją i językową strukturą podmiotowości w tekstach Leo Lipskiego, wykorzystując w tym celu narzędzia zaczerpnięte z myśli psychoanalitycznej Marii Török i Nicolasa Abrahama oraz ze studiów nad pamięcią.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.