Yaşlılık ve Yaşlılara Sunulan Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulamalarına Bir Bakış

A qualitative study on loss of a spouse, coping strategies after loss and the future expectations among elders<p>Yaşlılarda eş kaybı, kayıp sonrası başa çıkma stratejileri ve gelecek beklentileri üzerine nitel bir araştırma

“…Yaşa bağlı olarak yaşanan, mesleki kimlik, fiziksel hareketlilik, aile ve arkadaşlar gibi kayıplar bireylerin ilişkileri ve bağımlılığı sürdürme becerisini etkiler ve bu durum kimi zaman depresif belirtilerin görülme olasılığını bile arttırır (Alpass ve Neville, 2003). Özellikle eş kaybı gibi birtakım yaşamsal zorluklar ve risk etmenleri göz önünde bulundurulduğunda bu durumun yarattığı ruhsal etkiler karşısında yaşlıların birtakım başa çıkma mekanizmaları geliştirdikleri görülmektedir (Onur, 2008;Can, 1990;Demir Çelebi ve Yukay Yüksel, 2014;Siviş ve Demir, 2004).…”

“…Yaşlılık dönemindeki muhtemel deneyimlerden biri olan eş kaybı gibi birtakım yaşamsal zorluklar ve risk etmenleri göz önünde bulundurulduğunda, yaşlılık döneminde dini davranışlara ve tutumlara, sosyal desteğe başvurmanın yanında psikolojik desteğe başvurmak da önemli bir baş etme stratejisi olarak karşımıza çıkmaktadır (Onur, 2008;Can, 1990;Demir Çelebi ve Yukay Yüksel, 2014;Siviş ve Demir, 2004). Ancak görüşme yapılan yaşlıların dini başa çıkma ve sosyal desteğe başvurmayı sıklıkla kullanmalarına rağmen psikolojik desteğe çok düşük bir seviyede (f=6, % 0.3) başvurdukları anlaşılmaktadır.…”

“…Yaşlıların ruh sağlığı hizmetlerinden etkin bir şekilde yararlanmalarını sağlamak için çalışmaların arttırılması gerektiği ifade edilebilir. Özellikle Batılı ülkelerde Psikolojik Danışma ve diğer alanlarda yaşlılarla ilgili çalışmaların uzun yıllardan beri yapıldığı (Myers, 1983;Blake, 1975;Lombana, 1976;Salisbury, 1975), ülkemizde ise yaşlılara yönelik uygulamaların ve çalışmaların sayısının son yıllarda artış göstermeye başladığı görülmektedir (Demir Çelebi ve Yukay Yüksel, 2014;Siviş, 2007;Siviş ve Demir, 2004). İslam (1987) tarafından yürütülen bir çalışma sonucunda yaşlılık döneminde "Yaşamı Gözden Geçirme Terapisi" adıyla yapılan bireysel psikolojik danışma çalışmasının, yaşlıların kendilerini kabul düzeyini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.…”

“…İslam (1987) tarafından yürütülen bir çalışma sonucunda yaşlılık döneminde "Yaşamı Gözden Geçirme Terapisi" adıyla yapılan bireysel psikolojik danışma çalışmasının, yaşlıların kendilerini kabul düzeyini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Yaşlılık dönemine ilişkin olarak yapılan çalışmalarda grup ortamında geçmişe ait olumlu ve önemli yaşantıların paylaşılmasını, başarıların hatırlanmasını ve bu şekilde ileri yaştaki bireylerin kendilerini daha güçlü, değerli ve özgüvenli olarak hissetmesini sağlayan (Siviş, 2007) anlam yaratmaya imkân veren (Park ve Folkman, 1997) "Anımsama Terapisi"nin kullanımının gerekliliği ve etkililiği vurgulanmaktadır (Demir Çelebi ve Yukay Yüksel, 2014;Ercan Şahin, 2015;Siviş, 2007). Bu tür çalışmaların arttırılmasıyla yaşlıların psikolojik destek alabilme konusunda imkânlarının genişleyebileceği düşünülmektedir.…”

“…Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında dünyada (Myers, 1983;Blake, 1975;Lombana, 1976;Salisbury, 1975) ve ülkemizde (Demir Çelebi ve Yukay Yüksel, 2014;Demirdiş, 2010;Ercan Şahin, 2015;İslam, 1987;Siviş, 2007;Siviş ve Demir, 2004) yaşlılara yönelik çalışmalar yapılsa da bu çalışmalarda yaşlılar için önemli stres kaynaklarından biri olarak ifade edilen eş kaybının (Öksüzler, 2015) ve bunun etkilerinin yaygın olarak incelenmediği belirtilebilir. Bu sebeple, yaşlılarda eş kaybının yarattığı bilişsel, sosyal, duygusal ve fiziksel etkileri, yaşlıların eş kaybıyla başa çıkmada kullandıkları stratejileri ve yaşlıların gelecek beklentilerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmanın, Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanında eş kaybı yaşayan yaşlılara yönelik olarak hazırlanmış az sayıdaki çalışmalardan (Öksüzler, 2015) biri olması yönüyle önemli olduğu düşünülmektedir.…”