Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej

Abstract

Polska fi lozofi a wychowania, której w perspektywie personalnej przyglądamy się od pierwszej publikacji otwierającej całą serię "Pedagogika Filozofi czna", posiada wielu wybitnych przedstawicieli. Do tej pory zaprezentowaliśmy współczesne badania poświęcone Karolowi Kotłowskiemu (t. 1), Stefanowi Wołoszynowi (t. 2), Bogdanowi Suchodolskiemu (t. 3), Bogdanowi Nawroczyńskiemu (t. 4), Kazimierzowi Sośnickiemu (t. 5) 1 , Ludwikowi Chmajowi (t. 6) oraz Wiktorowi Wąsikowi (t. 7). Obecny tom -8 -został wzbogacony o -dotąd nieobecną w takiej skali -analizę spuścizny Tadeusza Kotarbińskiego, którego różnorodność zainteresowań naukowych obejmowała także problematykę fi lozofi i edukacji. Warto w tym miejscu dostrzec rzecz nieprzypadkową, a mianowicie fakt, że część spośród przywołanych wyżej uczonych wraz z Kotarbińskim wywodziła się lub miała kontakt ze Szkołą Lwowsko-Warszawską. Dla polskiej pedagogiki fi lozofi cznej ta konstatacja wydaje się niezwykle ważna, mamy bowiem wyjątkowe, silne, wreszcie własne źródło refl eksji fi lozofi cznej zorientowanej na zagadnienia teorii i -co warto także podkreślić -praktyki edukacyjnej. Źródło -w kontekście pedagogiki fi lozofi cznej -jak dotąd słabo eksplorowane, przesłonięte najpierw narzuconą ideologią, a obecnie intensywną interioryzacją współczesnych koncepcji zachodnich.Tadeusz Kotarbiński -współtwórca Uniwersytetu Łódzkiego i jego pierwszy rektor, fi lozof, twórca reizmu, etyki niezależnej, prakseologii -czuł się, jak

O edukacji jako wartości autotelicznej

“…I tu ujawnia się paradoks pedagogizmu. Wartości są warunkiem naszego człowieczeństwa, ale świadomość ich obowiązywania, ich interioryzacja, ich sens antropagogiczny (Sztobryn 2020) pojawia się wraz z osiągnięciem przez człowieka pewnego poziomu rozwoju. Zatem pedagogizm w wykładni zaproponowanej przez Kwiecińskiego mógł się pojawić w późnym okresie ewolucji naszego gatunku i nie ma uniwersalnego znaczenia, ale nabierał mocy wraz z owym rozwojem.…”