Türkiye'nin Kuru İncir İhracat Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı

Abstract

Bu çalışmada, Türk ye'n n kuru nc r hracat yapısı ve bunu etk leyen faktörler, dış t caret anal zler nde yaygın olarak kullanılan Çek m Model (Grav ty Model) yaklaşımı le ncelenm şt r. Çalışmada 1996-2015 yılları arasındak 20 yıllık dönem ve 19 ülke araştırma kapsamına alınmıştır. Bu yaklaşımla Türk ye'n n kuru nc r hracatında gerçekleşen hracat değerler le model sonucu elde ed len potans yel hracatın karşılaştırılması yapılmıştır. Model parametreler , Parks-Kmenta tahm nc s kullanılarak, esnek genelleşt r lm ş en küçük kareler regresyonu le tahm n ed lm şt r. Elde ed len çek m denklem sonuçlarına göre thalatçı ülkeler n GSYİH'larındak % 1'l k artışın Türk ye'n n kuru nc r hracatını % 0.68 artıracağı, thalatçı ülkeler n nüfusundak % 1'l k artışın da, Türk ye'n n kuru nc r hracatını % 0.39 artıracağı sonucuna ulaşılmıştır. Türk ye le thalatçı ülkeler arasındak mesafen n % 1'l k artışının se Türk ye'n n kuru nc r hracat hacm n %0.48 azaltacağı saptanmıştır. Türk ye le thalatçı ülkeler arasında den z bağlantısı olması olumlu b r etk yapmaktadır. D ğer taraftan thalatçı ülken n AB üyes olması ve ayrıca Türk ye le thalatçı ülke arasında serbest t caret anlaşması olması da poz t f etk yapmaktadır. Model sonuçlarına göre, Türk ye'den, AB ülkeler nden Fransa, Almanya İtalya, İsveç ve Slovakya'ya yönel k gerçekleşen kuru nc r hracatının potans yel hracattan daha fazla olduğu saptanmıştır. Ayrıca, Hollanda, İspanya, İng ltere, Avusturya ve Dan marka'ya yönel k gerçekleşen hracat se potans yel hracatın altındadır. AB dışındak ülkelerden Avustralya, İsv çre, Mısır, Brez lya ve Rusya'ya gerçekleşen hracat, potans yel hracattan daha fazladır.

Determinants of dried fruit products sector export: A gravity model for Türkiye

“…The empirical literature on agricultural products also confirms these findings. (Erdem and Nazlioglu 2008;Atif et al 2017;Kaplan 2016;Işın 2017;Sapa ve Droždz 2019;Arı ve Sayar 2020). However, the studies conducted have also reached findings indicating that distance does not have an impact on agricultural product exports (Atici and Guloglu 2006;Potelwa et al 2016), or that an increase in per capita income of the partner country reduces exports (Abdullahi et al 2022).…”

Factors Affecting Figs Export: Aydin Example

“…Karaca ve Hatırlı (2017), Türkiye'nin 1990-2013 dönemindeki kuru incir ihracatını ekonometrik yöntemler yardımıyla araştırdıkları çalışmalarında; Türkiye'nin kuru incir ihracat miktarı ve ihracat değeri ile ürün fiyatı, reel efektif döviz kuru ve diğer ülkelerin ihracat miktarları arasında yakın bir etkileşimin var olduğunu tespit etmiştir. Işın (2017), Türkiye'nin kuru incir ihracat potansiyelini Çekim Modeli yardımıyla belirmeye çalıştığı araştırmasında; 1996-2015 döneminde 19 ülkeye yapılan kuru incir ihracatı verilerini kullanarak analiz yapmış ve ihracatın yapıldığı ülkelerdeki GSYH %1 arttığında Türkiye'nin bu ülkelere olan incir ihracatının %0,68 oranında arttığını belirlemiştir. Yine ihracatın yapıldığı ülkelerin nüfuslarında yaşanan %1'lik artışın Türkiye'nin bu ülkelere olan incir ihracatının %0,39 oranında arttığını tespit etmiştir.…”