Türki̇ye’de Enerji̇ Fi̇yatlari İle Enerji̇ Tüketi̇mi̇ Arasindaki̇ İli̇şki̇: Asi̇metri̇k Nedenselli̇k Anali̇zi̇

Abstract

Bu çalışma, Türkiye için enerji fiyatları ile enerji tüketimi arasındaki nedensel ilişkiyi geleneksel ve güncel testlerle araştırmak açısından farklılık göstermektedir. Bunu yaparken enerji fiyatları ile enerji tüketimini Türkiye için 1971-2019 döneminde yıllık verilerle analiz etmektedir. Öncelikle serilerin durağanlık derecelerinin belirlenmesi amacıyla geleneksel ADF ve güncel bir teknik olan Kesirli Fourier ADF durağanlık testleri yapılmıştır. Daha sonra ise geleneksel Granger ve güncel Hatemi-j nedensellik testleri kullanılmıştır. Bulgular göstermiştir ki Granger’ e göre değişkenler arasında bir nedensellik yoktur. Ancak Hatemi-j’ ye göre ise pozitif bileşenlerine ayrılmış enerji fiyatlarından pozitif ve negatif şoklarına ayrılmış enerji tüketimine doğru ve negatif bileşenlerine ayrılmış enerji fiyatlarından pozitif bileşenlerine ayrılmış enerji tüketimine doğru bir nedensellik bulunmaktadır.