Türkiye'de Eğitim Örgütlerinde Yapılan Örgütsel Sinizm Çalışmalarının İçerik Analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 2000-2018 yılları arasında eğitim örgütlerinde yapılmış olan ve örgütsel sinizmi inceleyen çalışmaları betimsel olarak incelemek, çalışmalarla ilgili genel eğilimi ortaya koymak, çalışmaların yoğunlaştığı ve ihmal ettiği alanları belirlemektir. Bu araştırmada betimsel içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından önceden belirlenmiş anahtar kavramlar ve dahil edilme kriterleri göz önünde bulundurularak Ulakbim, YÖK Tez Merkezi, ERIC ve Web of Science veri tabanlarında yapılan literatür taraması sonucunda toplamda 143 (94'ü makale, 49'u tez) çalışmaya ulaşılmıştır. Bu çalışmalar titizlikle incelenerek bazı kategoriler belirlenmiş ve çalışmalardaki bilgiler bir Excel sayfası kullanılarak bu kategorilere tek tek girilmiştir. Daha sonra betimsel istatistikler (frekans, yüzde) aracılığıyla veriler analiz edilmiş ve sonuçlar grafikler halinde sunulmuştur. Verilerin analizi sonucunda örgütsel sinizmle ilgili çalışmaların; %52'sinin son üç yılda yayınlandığı, büyük bir kısmının ilköğretim okullarında yapıldığı, %60'ında örneklem sayısının 200-400 arasında olduğu, en fazla İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde yapıldığı, %70'inin örnekleminin öğretmenlerden oluştuğu, %65'inin makale olarak yapıldığı, %93'ünün nicel yöntemi temele aldığı, çalışmalarda çoğunlukla anket/ölçekle veri toplandığı ve basit tesadüfî örneklem alma yönteminin tercih edildiği belirlenmiştir. Ayrıca çalışmalarda çoğunlukla; betimsel istatistiklerin kullanıldığı, demografik değişkenlerle örgütsel sinizmin ilişkisinin incelendiği ve veri toplamak amacıyla Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilmiş olan örgütsel sinizm ölçeğinin kullanıldığı sonucu elde edilmiştir.

Öğretmenlerde Psi̇koloji̇k Sözleşme İhlal Algisinin İşten Ayrilma Ni̇yeti̇ Ve Örgütsel Si̇ni̇zm Üzeri̇ne Etki̇si̇

“…Farklı zaman dilimlerinde farklı şekillerde ifade edilen sinizm kavramını Andersson (1996), "bir kişinin bütün özel veya genel ilişkilerinde sergilediği umutsuzluk, hayal kırıklığı ve kişi, grup, örgüt, ideoloji veya kamusal sözleşmeye ilişkin güvensizliğini gösteren bir tutum" olarak tanımlamıştır (Seymen ve Kırboğa, 2018: 193). Örgütsel sinizmi ise Dean ve arkadaşları (1998) kişilerin içinde bulundukları organizasyonlara dönük olumsuz tutumları olarak ifade etmişlerdir (Akar, 2018(Akar, : 2099. Başka bir tanıma göre örgütsel sinizm kavramı, "kişilerin, örgütlerinin ahlaki bütünlükten yoksun olduğuna ve adalet, dürüstlük ve içtenlik gibi ilkelerin örgütsel çıkarlar için feda edildiğine olan inancı" olarak ifade edilmektedir (Seymen ve Kırboğa, 2018: 193).…”

Öğretmenlerin Örgütsel Sinizme İlişkin Görüşleri

“…Bu araştırma ile öğretmenlerin örgütsel sinizme ilişkin görüşleri incelenmiştir. Örgütsel sinizm çalışmalarında %94 oranında nicel yöntemin kullanıldığı ve bu çalışmaların %87'sinin ilişkisel tarama modeline göre yapıldığı sonucu elde edilmiştir (Akar, 2018). Örgütsel sinizm ile ilgili çalışmalarda nitel yöntemin yönteminin çok az kullanıldığı görülmektedir.…”

Öğretmen Güçlendi̇rme Üzeri̇ne Yapilan Araştirmalara Yöneli̇k Temati̇k Bi̇r İnceleme

“…Araştırmaların yaklaşık %70'i makale olarak yayımlanmıştır. Akar (2019) tarafından eğitim örgütlerinde gerçekleştirilmiş örgütsel sinizm konulu çalışmaların incelendiği araştırmada da yayın türü olarak daha çok makalelere sonra sırasıyla yüksek lisans ve doktora tezlerinin olduğu belirlenmiştir. Koşar vd.…”

“…Araştırma sonucunda çalışmaların yaklaşık %90'ında nicel %10'unda ise nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı belirlenmiştir. Eğitim alanında yapılan içerik analizi çalışmalarında da (Akar 2019;Aydın ve Uysal 2014;Turan, Karadağ, Bektaş ve Yalçın 2014) araştırmalarda daha çok nicel yöntemlerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Son yıllarda yorumsamacı paradigma çerçevesinde nitel araştırmaların sayısında artış olsa da pozitivist paradigmanın baskın etkisi devam etmektedir.…”

“…Araştırmalar örneklem sayısına göre incelendiğinde ise çalışmaların çoğunda örneklem sayısının 300-400 kişi arasında olduğu, küçük ve büyük sayıdaki örneklem gruplarına doğru araştırma sayısının azaldığı belirlenmiştir. eğitim örgütlerinde yapılan içerik analizi çalışmalarında (Akar 2019;Hatipoğlu, Hıdıroğlu ve Tok 2018;Koşar vd. 2017;Turan, Karadağ, Bektaş Spreitzer (1995)'in dört faktörlü ölçeği araştırmalarda daha çok kullanılmıştır.…”