Przegląd i ocena wybranych wskaźników dostępności i atrakcyjności miejskich terenów zieleni

Abstract

<jats:p>Jednym z celów zrównoważonego rozwoju propagowanych przez ONZ, a także wielu dokumentów i deklaracji innych międzynarodowych organizacji (WHO, Unia Europejska) jest zapewnienie powszechnego dostępu do bezpiecznych, ogólnie dostępnych zielonych przestrzeni publicznych. Celem artykułu jest prezentacja i omówienie wybranych wskaźników dostępności i atrakcyjności miejskich terenów zieleni (szczególnie tych formalnych i publicznie dostępnych). Uwzględnione zostaną zarówno wskaźniki konstruowane w celach badawczych, jak i tworzone na potrzeby planistyczne w miastach. W literaturze pojawia się wiele wskaźników związanych z dostępem do terenów zieleni. Uwzględniają one zwłaszcza aspekty związane z odległością, powierzchnią terenu zieleni oraz wielkością terenu przypadającą na jedną osobę. Takie wskaźniki są bardzo ogólne, nie odzwierciedlają stanu danego terenu zieleni, są stosowane najczęściej na potrzeby planistyczne. Niekiedy rozszerzane są o zagadnienia ściśle związane z dostępnością, takie jak kwestie własności, godzin otwarcia oraz fizycznych barier (np. ruchliwe drogi lub rzeki, które znacznie utrudniają drogę dojścia do danego terenu zieleni). Ponadto wskaźniki te są czasem zestawiane z dodatkowymi cechami terenów zieleni, świadczącymi o ich atrakcyjności (czystość, wyposażenie, liczba użytkowników, bioróżnorodność). Dopiero kompleksowe przeanalizowanie dostępności i atrakcyjności pozwala na uchwycenie faktycznego stanu rzeczy i wspiera procesy decyzyjne zmierzające do zapewnienia dostępu do bezpiecznych i atrakcyjnych miejskich terenów zieleni. Artykuł ma charakter przeglądowy: prezentuje i ocenia powszechnie wykorzystywane wskaźniki, a także syntetyzuje dotychczasową wiedzę związaną z szeroko pojętą dostępnością i atrakcyjnością miejskich terenów zieleni.</jats:p>

Concept of pocket gardens on the campus of Bialystok University of Technology as a result of a survey of the academic community

“…The issue of social inclusion is also raised, which is significantly related to the issue of ensuring accessibility to pocket gardens (Xu et al, 2018). As Biernacka (2020) points out, the growing importance of access to green spaces is increasingly being recognised, especially in urban areas. Bajwoluk and Langer (2022) demonstrate the vital importance of the pocket garden system for the local and supralocal scale of the green space system using the example of Krakow.…”

Podaż terenów zieleni w mieście. Jakość życia, standardy planowania, wartość

“…Z kolei do wyznaczania powierzchni terenu zieleni można skorzystać z buforu (obszar w określonej odległości od zadanego obiektu), obliczyć strefę obsługiwaną lub obliczyć, ile zieleni przypada na jednego mieszkańca, czyli ilość zieleni per capita (rys. 6) [Biernacka, 2020]. Warto zauważyć, że istnieje kilka możliwych sposobów mierzenia odległości od miejsca zamieszkania do terenu zieleni, np.…”

“…Rysunek 7. Sposoby mierzenia odległości od miejsca zamieszkania do najbliższego terenu Źródło: Biernacka, 2020. Na wiele lat przed II wojną światową ludzie zakładali ogrody społeczne, które były odpowiedzią na różnorodne kryzysy i niedobory żywności (w kryzysie lat 1893-1897, kryzysie lat 30. XX w. oraz w czasie I wojny światowej).…”