Oorlogstrauma bij vluchtelingen uit de frontlinies

Abstract

Binnen de huidige literatuur over posttraumatische stress-stoornissen worden deelaspecten van de verschijningsvorm, ontstaanswijze en behandeltechnieken van (chronische) posttraumatische stress beschreven. In dit artikel wordt gestreefd naar integratie van de aanwezige kennis door middel van een overzicht van de huidige inzichten en hun uitwerking in de dagelijkse praktijk. Allereerst worden symptomatologie en neurofysiologische achtergronden van posttraumatische stress besproken. Vervolgens komt de behandeling van posttraumatische stress aan de orde. Deze wordt in de literatuur in drie fasen ingedeeld: stabilisatie en symptoomreductie; identificatie, exploratie en modificatie van traumatische herinneringen; en herintegratie van de persoonlijkheid en rehabilitatie. Deze indeling wordt in dit overzicht aangehouden. Aandacht wordt besteed aan traumatische (tegen)overdracht en de invloed van ballingschap. De diagnostische facetten en therapeutische technieken worden geı¨llustreerd met een casus. Dit slaat een brug tussen theorie en praktijk.

Getuigenistherapie bij vluchtelingen.

“…Sindsdien is getuigen als therapie bij verschillende groepen van oorlogs-en geweldslachtoffers toegepast (Agger & Jensen, 1990;Weine, Dzubur Kelanovic, Pavkovic & Gibbons, 1998). Veldman (1997) beschreef eerder in dit tijdschrift hoe de clie¨nt wordt aangemoedigd om zijn traumatische ervaringen gedetailleerd te omschrijven, alsof hij in het proces tegen zijn daders getuigt. Voor de Nederlandse praktijk heeft Van Dijk (2000) de methode bewerkt en een protocol ontwikkeld dat tevens als uitgangspunt voor een evaluatiestudie diende.…”

“…Herinneringen aan de vele ingrijpende gebeurtenissen roepen nog zo veel pijnlijke emoties op dat angstvallig getracht wordt om die te vermijden. Gevoelens van agressie, schuld en schaamte kunnen veel verwarring teweegbrengen (Veldman, 1997). Dit telkens weer opspelen van hevige emoties staat een coherent levensverhaal, waarin de gebeurtenissen een plaats hebben, in de weg.…”

“…Vertellen over de achtereenvolgende ervaringen draagt aan dit verwerkingsproces bij. Het bespreken van schaamte-en schuldgevoelens kan emotionele lading wegnemen en ze een andere betekenis geven; agressie wordt gekanaliseerd in de vorm van een aanklacht (Veldman, 1997). Tegelijkertijd kan het bespreken van de gebeurtenissen op zichzelf heftige emoties oproepen.…”

‘… en wij proberen te luisteren…’

“…(1995) beschreven een wederkerige relatie tussen tegenoverdracht en vicarious traumatization. Heftige tegenoverdrachtgevoelens komen deels overeen met klachten die passen bij secundaire traumatisering (Boon & Van der Hart, 1995;Wilson & Lindy, 1994a); ook is er overlap met vicarious traumatization (Hafkenscheid, 1993;Veldman, 1997). Eerder werd hier al gewezen op de overlap tussen 'compassion fatigue' en burnout.…”