Öğretmen Yapımı Sosyal Bilgiler Dersi Sınav Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Abstract

ÖzAraştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınavlarda sordukları soruları Yenilenmiş Bloom Taksonomisi basamaklarına göre analiz etmektir. Araştırma, nitel bir araştırma olarak tasarlanmış ve betimsel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma grubunu Sakarya ilinde görev yapan 32 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada "Bilişsel Süreç ve Bilgi Boyutu Soru İnceleme Formu" veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada, öğretmenlerin sınav sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisinin bilişsel süreç ve bilgi boyutlarının hangi basamağına karşılık geldiğinin belirlenmesi amacıyla yapılan analizler sonucunda, soruların bilişsel seviyelerinin çoğunlukla hatırlama ve anlama basamaklarına karşılık geldiği, bilgi boyutu seviyesinin ise yüksek oranda olgusal bilgi boyutunda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler dersi, sınav soruları, yenilenmiş bloom taksonomisi. AbstractThe aim of this study is to analyze the social studies teachers' exam questions in terms of revised bloom taxonomy. The study is designed as a qualitative research and it is carried out using the descriptive survey model. The study group consisted of 32 social studies teachers working in Sakarya province. In the study, "The Cognitive Process Dimension and The Knowledge Dimension Questions Analysis Form" was used as a data collection tool. As a result of analysis related to the cognitive process dimension and the knowledge dimension of Revised Bloom's Taxonomy, the questions, asked in the exams by the teachers, were found to be related to remembering and understanding in terms of the cognitive process dimension, and factual knowledge in terms of knowledge dimension of Revised Bloom's Taxonomy.

Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Biyoloji Sınavlarındaki Soru Türlerine Yönelik Görüşleri

“…Bu tür sorularda cevaplayıcının iki seçeneğinin olması dolayısıyla da tahmin etme şansının ortaya çıkmasının kaçınılmaz olacağı söylenebilir. "Doğru yanlış sorularında verilmiş olan önermelerin bir kısmının yanlış bir kısmının ise doğru olması öğrencinin tahmin etme şansını doğurmaktadır" (Uymaz, 2016) ifadesinin öğretmen adaylarının görüşleriyle örtüşmektedir. Öte yandan ilköğretimde öğretmen ve öğrencilerin ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen bir çalışmada öğrencilerin doğru yanlış türlerindeki sorularda doğru cevabı şansla bulma oranının yüksek olduğu sonucuna ulaşılmış olması, çalışmamızın doğru-yanlış soru tiplerine yönelik elde dilen görüşleri ile tutarlı olduğunu göstermektedir (Yıldırım ve Semerci, 2006 (Güneş ve Güven, 2011) ifadesi aynı şekilde çalışmamızdaki öğretmen görüşleri ile uyumludur.…”

“…Soruda verilmiş olan önermelerin bir kısmının yanlış, bir kısmının ise doğru olması öğrencinin tahmin etme şansını doğurmaktadır (Uymaz, 2016).Ayrıca bu tür sorularda sadece iki yanıt seçeneğinin olması, doğru cevaba ulaşılmasında %50 oranında bir ihtimalin var olmasını sağlar. Yanlış olarak verilen soru önermelerinde yer alan yanlış ifadenin bulunması veya yanlış ifadenin doğru olarak yazılması istenerek, bu tip sorulardaki şans başarısı azaltılabilir (Kaya-Uyanık ve Çalışkan, 2015).Tüm öğrencilerin her soruda ortak olan iki işaretleme yapacak olması hem maddelerin kolayca puanlanmasına hem de sonuçların objektif olarak değerlendirmesine fayda sağlayabilmektedir (Uymaz, 2016). Bu tür sorular bir konu alanındaki genellemeleri, karşılaştırmaları, olayların sebep sonuç ilişkilerini, olgu ve olay ilişkilerini, olayların Görgülü Arı & Arslan Sayfa 95 | 2020; 18 (4); Beşerî Bilimler -İktisadi İdari Bilimler Ortak Sayısı sonuçlarıyla ilgili öngörüde bulunmayı ve bir sürecin basamaklarını değerlendirme amacıyla kullanılabilir (Bahar vd., 2010).…”

“…Bu tür soru önermelerine verilebilecek uygun yanıt; bir sözcük, rakam, tarih veya bir cümle olabilir (Tekin, 2009). Boşluğa uygun olarak verilebilecek yanıtın net olması, objektif ölçme yapılmasına olanak tanıyabilecek ve hata oranını da düşürebilecektir (Uymaz, 2016). Boşluk doldurma sorularının hazırlanma aşamasında güçlükler yaşanmasına karşın, kolay puanlanabilmesi, objektif sonuçlar elde edilebilmesi ve pek çok eğitim kademesinde kullanılabilmesi bu tür soruların sayılabilecek avantajlarındandır (Bahar vd., 2010).…”

“…Açık uçlu sorular; konuya ilişkin verilen soruların öğrenciler tarafından belirlenen süre zarfında yazılı olarak cevaplandırılması beklenen soru türleridir (Uymaz, 2016). Eğitimde yaygın şekilde kullanılmakta olan ölçme araçlarından biri olan açık uçlu maddelerdir (Güler, 2014).…”

Analysis of the Survey Questions Applied in 1925 on History Education According to Bloom Taxonomy and Interpretation of Student Answers

“…Bloom taksonomisini hazırlayan ekipte de yer alan Krahtwohl tarafından 1995 yılında yeni bir ekip toplanmış ve yaklaşık beş yıl süren çalışmalardan sonra Bloom taksonomisini revize etmişlerdir (Yurdabakan, 2012: 328). Yeni hazırlanan taksonominin Bloom taksonomisinden farklı olan tarafları, Bloom'un taksonomisinin bilişsel süreçlere ait altı alt grubunun isim hali yerine eylem olarak ifade edilmiş olması (hatırlama, anlama, uygulama, analiz, değerlendirme, yaratma), sentez ve değerlendirme aşamalarının sınıflandırma düzeylerinin değiştirilmiş olması ve tek boyutlu olan orijinal taksonominin yeni düzenlemeyle "bilişsel süreçler" ve "bilgi türü" şeklinde iki boyutlu hale getirilmiş olmasıdır (Uymaz ve Çalışkan, 2019). Yenilenmiş taksonominin de eğitim çevreleri tarafından kabul gördüğü yapılan çalışmalardan anlaşılmaktadır (Korkmaz ve Ünsal, 2016;Arseven, Şimşek ve Güden, 2016;Şanlı ve Pınar, 2017;Durukan ve Demir, 2017;Topçu, 2017;Çerçi, 2018;Uymaz ve Çalışkan, 2019;Büyükalan-Filiz ve Baysal, 2019;İlhan ve Gülersoy, 2019).…”