STRESZCZENIEWstęp. Nie spe cy ficz ne ze spo ły bó lo we dol ne go od cin ka krę go słu pa to co raz częst sza do le gli wość na rzą du ru chu czło wie ka. Ce lem pra cy by ło zba da nie przy dat no ści tech nik te ra pii czasz ko wo -krzy żo wej w le cze niu do le gli wo ści prze cią że nio wych krę gosłu pa lę dźwio wo -krzy żo we go i po rów na nie jej sku tecz no ści z uzna ną te ra pią punk tów spu sto wych.Ma te riał i me to dy. W ba da niu udział wzię ło wy bra nych lo so wo 55 osób (w wie ku 24-47 lat) z do le gli wo ścia mi bó lo wy mi dol ne go od cin ka krę go słu pa na tle prze cią że nio wym. U pa cjen tów tych wy klu czo no in ne po wo dy do le gli wo ści. Ba da nych podzie lo no po now nie lo so wo na 2 gru py: gru pę pod da ną te ra pii czasz ko wo -krzy żo wej (G -TCK) i gru pę le czo ną za po mo cą te ra pii punk tów spu sto wych (G -TPS). Sku tecz no ści te ra pii oce nia no wie lo aspek to wo za po mo cą: ana lo go wej ska li bó lu VAS oraz zmody fi ko wa nej ska li bó lu La iti ne na, te stu Scho be ra i elek tro mio gra fii po wierzch nio wej m. wie lo dziel ne go. Ana li za sta ty stycz na otrzyma nych wy ni ków zo sta ła opar ta o sta ty sty ki pod sta wo we oraz te sty: U Man na -Whit ney'a oraz ko lej no ści par Wil co xo na. Za próg istot no ści przy ję to po ziom p≤0,05.Wy ni ki. W obu gru pach za ob ser wo wa no istot ne zmniej sze nie do le gli wo ści bó lo wych mie rzo nych ska lą VAS, La iti nen. W G -TCK stwier dzo no po nad to istot ny spa dek spo czyn ko wej czyn no ści bio elek trycz nej m. wie lo dziel ne go. W za kre sie ba da nych pa ra metrów nie stwier dzo no istot nych ró żnic po mię dzy gru pa mi.Wnio ski. 1. Te ra pia czasz ko wo -krzy żo wa oraz te ra pia punk tów spu sto wych mo gą sku tecz nie ob ni żać na tę że nie, in ten syw ność oraz czę stość wy stę po wa nia bó lu u pa cjen tów z nie spe cy ficz ny mi do le gli wo ścia mi bó lo wy mi dol ne go od cin ka krę go słu pa. 2. Te ra pia czasz ko wo -krzy żo wa, w od ró żnie niu od te ra pii punk tów spu sto wych, ob ni ża spo czyn ko we na pię cie mię śnia wie lo dziel nego u pa cjen tów z nie spe cy ficz ny mi do le gli wo ścia mi bó lo wy mi krę go słu pa w od cin ku lę dźwio wo -krzy żo wym. Me cha nizm po wstawa nia tych zmian wy ma ga ba dań. 3. Te ra pia czasz ko wo -krzy żo wa oraz te ra pia punk tów spu sto wych mo gą być efek tyw ny mi kli nicznie na rzę dzia mi w le cze niu pa cjen tów z nie spe cy ficz ny mi do le gli wo ścia mi bó lo wy mi krę go słu pa lę dźwio wo -krzy żo we go. 4. Uzyska ne wy ni ki sta no wią pod sta wę do dal szych, pro spek tyw nych ba dań na licz niej szych, ran do mi zo wa nych gru pach pa cjen tów.Słowa kluczowe: niespecyficzne zespoły bólowe, bóle dolnego odcinka kręgosłupa, terapia czaszkowo-krzyżowa, terapia punktów spustowych SUMMARY Background. Non-specific low back pain is an increasingly common musculoskeletal ailment. The aim of this study was to examine the utility of craniosacral therapy techniques in the treatment of patients with lumbosacral spine overload and to com...