Möglichkeiten und Grenzen der korpusbasierten Grammatikforschung

Abstract

Möglichkeiten und Grenzen der korpusbasierten GrammatikforschungMożliwości i ograniczenia w zastosowaniu korpusów w badaniach nad gramatyką. S t r e s z c z e n i e W centrum uwagi artykułu znajdują się korelacje pomiędzy introspekcją, ankietowaniem oraz analizą opierającą się na korpusach tekstowych. Metodologia "types and tokens" jest dziś uważana za najbardziej współczesną i powszechnie stosowana. Jednocześnie brak uwzględnienia współzależności między częstotliwością wystąpień (tokenów) a profilem poszczególnych tekstów tworzących całościowy korpus, który bezpośrednio wpływa na specyfikę użycia badanych form gramatycznych, a z drugiej strony, brak uwzględnienia czynników "pozakorpusowych" (przede wszystkim introspekcji, jako wymiernego kryterium kompetencji językowej), wywołuje niekiedy poważne kolizje między wynikami analizy korpusowej a rzeczywistym stanem rzeczy w sferze funkcjonowania kategorii gramatycznych. Kolejnym współczynnikiem, który zazwyczaj nie jest brany pod uwagę w ilościowych badaniach korpusowych, są specyficzne zastosowania analizowanych form (implikatury konwencjonalne), niekonieczne uwarunkowane kontekstem, który może zostać rzeczywiście wyłoniony nawet z dobrze opracowanego korpusu, jako relewantny w stosunku do określenia funkcji odpowiedniej jednostki bądź formy gramatycznej. Słowa kluczowe: lingwistyka korpusowa, introspekcja, kompetencja, typy, tokeny Potentials and limitations of corpus-based grammar research A b s t r a c tThe article deals with selected aspects of a corpus-based investigation of the categorial functions of language entities in comparison with other research methods, i.e. introspection and native speaker's questioning. The types-and-tokens methodology is nowadays considered most modern and thus it is commonly used. At the same time, the ignorance of the interdependence between the frequency of tokens and the individual profiles of texts which constitute the total corpus often leads to essential collisions between the doi: http://dx.doi.org/10. 17651/bptj.74.4 results of the corpus-based analyses and the real categorial functioning of the forms in question. On the other hand, the ignorance of corpus-independent factors (in particular, introspection as an essential criterion of language competence) sometimes triggers serious research discrepancies as well. A further factor which is often ignored in empirical corpus-based research are the specific uses of the analysed forms in an utterance (conventional implications) which do not always depend on the contexts which form the entity-and utterance-relevant corpus in question.

Badania korpusowe w składni: możliwości i ograniczenia

“…Напротив, участие научных и официально-деловых текстов относительно невелико и, следует помнить, что полные и компрессированные синтаксические формы по-разному представлены в текстах разных стилей (Korytkowska, Małdżijewa 2002: 161;Kiklewicz 2016: 106). Михаил котин (Kotin 2018: 63 и др.) справедливо отмечает, что, работая с корпусами, даже весьма обширными, исследователи часто озабочены адекватной фиксацией описываемых единиц и типов в их реальной текстовой среде.…”