Çocukluk Ve Çocuğa Yöneli̇k Sosyal Hi̇zmetleri̇n Tari̇hsel Geli̇şi̇mi̇

Abstract

İnsan hakları düşüncesinin oluşmaya başlaması, bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmeler, halk hareketlerinin oluşması ve bunun gibi sayılamayacak kadar farklı olayların sonucunda çocukluk kavramı ve çocukluğa yüklenen anlamlar; değişerek, gelişerek ve çeşitlenerek günümüze kadar gelmiştir. Çalışmamızda Türkiye Cumhuriyeti öncesinde Türk ve Dünya Tarihi içerisinde yaşanan çocuk koruma alanındaki politika ve uygulamalara yer verilmiştir. Bu bağlamda, dünya tarihinde 20. yüzyıl öncesinde çocuk alanı ile ilgili olarak pek fazla bilimsel çalışmaya rastlanmamıştır. Yapılan bu çalışma neticesinde ise Türk tarihinde İslam öncesi dönemde çocuğun aile içindeki yeri ve çocuklarla ilgili alınacak kararlarda Türk örf ve adetleri etkiliyken, İslamiyet sonrası dönemde İslam hükümlerinin etkili olmaya başladığı görülmüştür. Ancak profesyonel kurum ve kuruluşların Türk Tarihi içerisinde Osmanlının son dönemlerine kadar ortaya çıkmamış olduğu, çocuğa yönelik hizmetlerin gönüllü faaliyetler ve Vakıflar üzerinden yürütüldüğü görülmüştür. Ancak Osmanlının son dönemlerinden Türkiye Cumhuriyeti kurulana kadarki süreçte savaşların artması ve sürelerinin uzaması, kaybedilen topraklardan gerçekleşen göçler, maddi problemlerin artması, savaşta şehit olan askerlerin çocuklarının bakıma muhtaç kalması ile dezavantajlı insanların ve sosyal sorunların artış içerisinde olması gibi hususlar çocuklara yönelik hizmetlerin profesyonelleşmesinin ve devlet eliyle çalışma yapılmasının yolunu açmıştır. Diğer bir deyişle yaşanan sorunlara ilişkin gönüllü çalışmalar ile sivil toplumun çabaları yetersiz kalmış ve devlet kamu imkanlarını kullanmak zorunda kalmıştır.