Brokers' views on the effectiveness of the wholesale market registration system: A case study of fresh fruit and vegetable wholesale market in İzmir province

Abstract

Türkiye'de 11.03.2010 tarih ve 5957 sayılı kanun ile sebze ve meyve sektöründeki kayıt dışılığı önlemek amacıyla Hal Kayıt Sistemi kurulmuştur. Hal Kayıt Sistemi, Ticaret Bakanlığı'nın kontrolünde çalışan internet tabanlı bir kayıt merkezidir. Bu çalışmada Hal Kayıt Sisteminin kayıt dışılığı önlemek adına işlevsel olarak etkin çalışıp çalışmadığı sorusuna yanıt aranmıştır. Bu kapsamda, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kaynaklar Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Halindeki 30 komisyoncu ile anket yapılmıştır. Komisyoncuların Hal Kayıt Sisteminin kayıt dışılığı önlemedeki etkisi ve Hal Kayıt Sistemi hakkında gördükleri en önemli sorunlar çalışma kapsamında incelenen başlıca konulardır. Komisyoncuların %36.7'si Hal Kayıt Sisteminin kayıt dışılığı önlemede etkisinin olmadığını düşünürken, %30'u da bu konuda kararsız kaldıklarını belirtmişlerdir. Komisyoncuların görüşlerine göre Hal Kayıt Sisteminde görülen en önemli sorun, üretilen ürünlerin önemli bir kısmının sisteme kayıt olmadan pazara arz edilmesidir. Bunun da en önemli nedeni olarak Hal Kayıt Sistemi hakkında üreticilerin bilgi eksikliği gösterilmektedir. Tarımsal üreticiler, Hal Kayıt Sistemine bildirim yapanlar içinde önemli paya sahiptir. Bu nedenle sistemdeki kayıt dışılığı önlemek amacıyla özellikle de üreticilere yönelik bilgilendirme ve sistemin nasıl kullanılacağına ilişkin eğitim çalışmaları önem taşımaktadır. Hal Kayıt Sisteminin etkin çalışması için sistemde yer alan tüm aktörlerin denetlenmesini sağlayacak şekilde sistemin yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Ayrıca, bazı teşvik mekanizmaları ile sisteme kayıt olmak cazip hale getirilmelidir.