Alevi-Bektaşi Yolunda Dört Kapı’nın Makamları

Abstract

İnsanı ve toplumu rızalık kavramı temelinde eğitmenin programı olan Dört Kapı, makam adı verilen bazı ara basamaklara sahiptir. İnsanın gelişimini aşama aşama tamamlamasını sağlayan bu programın Alevilikteki ara basamakları, çalışmanın temel problemidir.
 Çalışmada araştırılan başlıca sorular şunlardır: Dört Kapı programı içindeki makamlar kaç tanedir ve nelerdir? Farklı kaynaklarda ve farklı yol uluları tarafından bu makamlar nasıl ve ne şekilde belirlenmiştir? Makamların benzer ve farklı yönleri nelerdir? Kaynaklarda yer verilen farklı makamlardan kapsayıcı bir inşaya gidilebilir mi?
 Makalede kullanılan kaynaklar Aleviliğin yazılı kaynakları ile iç metinleridir. Bu kaynaklara bakılarak Dört Kapı programının makamları tespit edilmeye çalışılmıştır.
 Çalışmanın sonucunda Dört Kapı içinde yer alan makamlar arasında bazı farklılıklar olmakla birlikte, benzerliklerin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Bu farklılıkların bir kısmının eserlerin çoğaltılması sırasında çoğaltan kişilerden, bir kısmının ise yol ulularının görüşlerinden kaynaklandığı tahmin edilmektedir.