Ahlat Ağacı: Watching Transformation of the Provinces

Abstract

Taşra, sosyoloji, siyaset bilimi ve tarih alanında, özellikle Türk modernleşmesi çalışmalarında olduğu gibi edebiyat ve sinemanın da sürekli ilgi odağında olmuş bir olgudur. Sosyolojide özellikle toplumsal ve siyasal değişimi anlamak için üzerinde durulan taşra, edebiyat ve sinemada mekânsal olarak toplumsal bir yapıyı ifade etmek için kullanımının ötesinde özellikle son dönemde bireyi anlamanın bir aracı olmuştur. Edebiyat metinleri taşrayı kimi zaman aydınlatılması gereken bir yer olarak görürken kimi zaman da eskiye özlemin ifade edilme aracı olarak kullanmışlardır. Türk edebiyatında taşrada bireye yönelen temel metinler ise en net biçimde Yusuf Atılgan’ın eserlerinde görülmektedir. Son dönem sinemamız da benzer biçimde, taşrada bireye yönelmiş ve birey üzerinden taşra, taşralılık, taşranın açmaz ve çıkmazları tartışma konusu yapılmıştır. Türk sinemasında bu konuda birçok örnek göstermek mümkün olmakla birlikte Nuri Bilge Ceylan sineması, merkezine taşrayı alması anlamında önemli bir örnektir. Nuri Bilge Ceylan’ın 2018 yılı yapımı “Ahlat Ağacı” filmi de taşra merkezli bir tartışmayı yürütmekte ve özellikle taşrada yaşanan dönüşüme odaklanmaktadır. Bu çalışmada Nuri Bilge Ceylan’ın son filmi Ahlat Ağacı’nda taşra, taşra-merkez ilişkisi ve taşranın dönüşümü temaları incelenmektedir.