Celem artykułu jest zaprezentowanie zmian w postrzeganiu postaci arcybiskupa Canterbury i świętego Kościoła katolickiego Tomasza Becketa, jakie zaszły w Anglii w okresie panowania dynastii Tudorów. Punktem wyjścia dla autora są prądy umysłowe, jakie pojawiły się w Anglii w XV w. i na początku XVI w., a które miały na celu zakwestionowanie tradycji katolickich. Według autora, w dłuższej perspektywie czasu położyły one podwaliny pod systemową walkę w latach 30. i 40. XVI w. z kultem Tomasza Becketa jako symbolem katolickiej Anglii. W artykule wykorzystane zostały drukowane źródła takich autorów jak Erazm z Rotterdamu, Mathew Parker, John Foxe, Francis Godwin, dokumenty królewskie z epoki reformacji w Anglii oraz artykuły i opracowania zagranicznych autorów. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że pomimo powziętych środków, reformatorom nigdy nie udało się usunąć postaci Tomasza Becketa z religijnego krajobrazu Anglii.

Autor koncentruje się na kwestii kolonizacji Ameryki Północnej przez Anglików w latach 1585–1620. Przyjęte cezury czasowe odnoszą się odpowiednio do daty założenia pierwszej kolonii na Roanoke oraz dobicia do brzegu statku Mayflower jako punktu zwrotnego w historii angielskiej kolonizacji Nowego Świata. Treść artykułu stanowi analiza anglojęzycznych źródeł na temat osadnictwa na terenach dzisiejszych Stanów Zjednoczonych dotycząca wspomnianej kolonii na wyspie Roanoke wraz z wypadkami, które stały się udziałem jej mieszkańców oraz początków miasta Jamestown. Oprócz głównego wątku autor porusza również zapomnianą historię mieszkańców szesnastowiecznej Rzeczypospolitej, którzy brali udział w kolonizatorskich próbach Anglików.

There are many matters in the history of Polish-English relations that have so far escaped the attention of historians dealing with this subject. Religious issues that are the subject of this article, which is the result of a monthly query in the British Library, Bodleian Library, and The National Archives of England and Wales, seem to be undervalued. The aim of the article is to present selected religious and political issues as important factors in the shaping of Polish-English diplomatic relations at the turn of the Middle Ages and the Renaissance.

Gdyby przyjrzeć się historii początków reformacji w Anglii, można dość łatwo zauważyć, że w przeciwieństwie do wydarzeń, jakie miały miejsce w Niemczech, próżno jej przyczyn szukać w "szkodliwej" działalności humanistów czy też w negatywnym nastawieniu społeczeństwa do duchowieństwa i hierarchii kościelnej. Trudno również szukać wśród społeczeństwa angielskiego radykalnych postaw antypapieskich, za wyjątkiem epizodu związanego z działalnością Jana Wycliffa 1 . Należy mieć za to na uwadze specyficzny charakter angielskiego Kościoła katolickiego, cechującego się dużą autonomią względem papieża. Mowa tutaj przede wszystkim o zakresie władzy, jaki nad lokalnym Kościołem posiadał władca, a także o jego prerogatywach względem obsadzania stolic biskupich w prowincjach York i Canterbury. W historii Anglii zdarzały się okresy, w których królowie i papieże toczyli spory, jednak u progu nowożytności wydawało się, że jest to kwestia dawno zamknięta i owe wzajemne niesnaski nie powinny się więcej powtórzyć, ponieważ każda z dwóch władz dążyła raczej do tego, by zachować status quo. Dlatego też tym ciekawszy jest fakt, że rozbrat z Kościołem katolickim dokonał się w Anglii z przyczyn o wiele bardziej prozaicznych, podyktowanych namiętnością i chęcią posiadania następcy tronu płci męskiej oraz uwarunkowanych wydarzeniami mającymi miejsce we wcześniejszych stuleciach niż sensu stricto z chęci reformy Kościoła 2 . Istotną rzeczą jest również zwrócenie uwagi na to, że Kościół państwowy, na którego czele stanął Henryk, nie był jeszcze tym, co powszechnie zwykło nazywać się anglikanizmem lub Kościołem anglikańskim. O wiele bardziej zasadne wydaje się być zatem stosowanie sformułowania angielski Kościół państwowy lub państwowy Kościół Anglii. Określenia te zdaniem autora precyzyjnej oddają istotę nowo powstałego Kościoła. * Mgr Tomasz Grzebyk -absolwent, a obecnie doktorant historii na Uniwersytecie Rzeszowskim, na którym ukończył również studia z zakresu administracji. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół historii Anglii w XVI i I poł. XVII wieku, relacji polsko-angielskich w tym okresie oraz dziejów Kościoła katolickiego w Anglii za rządów Elżbiety I i pierwszych Stuartów. Interesuje się również zagadnieniami dotyczącymi relacji historii z kinematografią.