In 2007, the Croatian army decided to close its military base on the Muzil peninsula, which is a part of the city of Pula. Muzil hosts about 20 percent of the city; moreover, it is located in a very attractive area with the view on the seaside and the city’s historical center. After the city received the area, negotiations began to decide about the future of the demilitarized land. This paper discusses the attitudes of two main actors of the public debate: the city council supported by the central authorities of Croatia and a nongovernmental organization established by a number of residents of Pula. The former wanted to transform the demilitarized area intoan elite tourist resort, while the latter proposed opening the peninsula to residents to rei ntegrate the postmilitary area with the city. The two attitudes are related to different ideas of usefulness and the city as a community of residents. The right to space reflects the fundamental question of participation in the public debate. Moreover, Pula can be seen as an example of the city, where extensive and uncontrolled development of tourism violates the interests of the local community.

The neighbourhood is a broad category, which is present throughout sociological and cultural research. Of course, articles of the latest issue of "Colloquia Humanistica" do not exhaust the problem. However, we present crucial texts that relate to rarely undertaken issues, some of which might even be considered pioneering. We hope that they will be inspiring for researchers who are interested in the humanities and cultural studies, and once again we are pleased that we have been able to create an issue that is not merely declaratively, but truly interdisciplinary, and yet consistent. We try to present an understanding of the neighbourhood that emerges from the presented texts. The connotation they are most concerned with is that of exchange and opening, of contact, which is based on upholding the borders of one's group -and of oneself, one's own space, but at the same time, on opening to other people and the need for communication during which communities and people define themselves. The neighbourhood and contact are also the basis for the exchange processes, the thwarting of which can lead to the most dangerous phenomena for the functioning of societies.

Continuity and Discontinuity in the Cultural Landscape of the Capital City: Paris and SkopjeThe object of my reflections in this article is the question of creating a vision of historical continuity, and thus making significant the narratives about the past, in the space of the city. I treat the city as a cultural landscape par excellence; it is precisely the city that creates the best opportunities of influencing interpretation by means of creating a specific set of symbolic references and of images awakening the play of interpretation. The city is inhabited by many individuals and varied groups, which forces it into negotiations of signification. The research present herein concerns the capital cities. The capital of a nation state is a specific city, normally defined by its very legal status as capital, recognized and regulated by special edict, it is also a symbolic space of particular weight, a place to demonstrate the power of the state and of the nation, to display and consolidate identity, to present one’s image to outsiders and mould a desired self-image for the benefit of the citizens – members of one’s group. Drawing on the example of Paris and Skopje, two cities whose historical contexts are considerably different, I would like to show the specific ways of drawing conclusions adapted to the urban landscape, because despite the obvious differences, both cities allow for the discernment of a historical period in which the city itself served as an important element of the public realm and as symbolic public property. The increased significance of cities in Europe is connected without a doubt to the process of democratization, thus the capitals of France and Macedonia are good examples of the transformation that converted a privatized (feudal) space or a space interpreted along sacred lines (as land belonging to God) into a public space and public property of citizens, and/or the dominant nation.It appears that the most important agent in the capital landscape is the state. It is the bureaucracy of the state, appearing in the role of executor of the national will, deciding on the shape of the image of the city, reinforcing those values that seem to be desirable from the perspective of the represented group. The lack of that factor leads, as in the case of Skopje, to the preservation of the local past and/or to a haphazardly implemented publicly sponsored construction. In both cases discussed above, the map and the landmarks mirror the most important categories of national narrative. The shape of this narrative depends largely upon the central authorities of the nation.Ciągłość i nieciągłość w przestrzeni miasta stołecznego: Paryż i SkopjePrzedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie tworzenia wizji ciągłości dziejowej, a więc usensowionej narracji o przeszłości, w przestrzeni miasta. Miasto bowiem jawi się jako przestrzeń kulturowa par excellence i ono właśnie stwarza najlepsze możliwości wpływu na interpretację poprzez tworzenie specyficznego układu odniesień symbolicznych i obrazów, pobudzających grę interpretacji. Miasto zamieszkiwane jest przez wiele jednostek i różnorakich grup, co zmusza je do negocjacji znaczeń. Przedmiotem przedstawionych tu badań są stolice. Stolica państwa to bowiem miasto szczególne, co zazwyczaj podkreśla sam status prawny ośrodka stołecznego regulowany przez specjalną ustawę, staje się niezwykle ważną przestrzenią symboliczną, miejscem pokazu państwowej i narodowej siły, eksponowania i utwierdzania tożsamości, prezentowania wizerunku obcym oraz kształtowania pożądanego wizerunku na użytek obywateli – członków swojej grupy. Na przykładzie Paryża i Skopja, miast o odmiennej kontekstowo historii, chciałbym pokazać specyficzne dla przestrzeni miejskiej sposoby indukowania interpretacji, albowiem mimo oczywistych różnic oba miasta pozwalają dostrzec historyczny okres, w którym samo miasto stało się istotnym składnikiem sfery publicznej i publicznej własności symbolicznej. Wzrost znaczenia miast w Europie wiąże się bez wątpienia z procesem demokratyzacji, zaś stolice Francji i Macedonii są dobrym przykładem tej przemiany, która przestrzeń sprywatyzowaną (feudalną) bądź interpretowaną w wymiarze sakralnym (jako ziemia należąca do Boga) przekształciła w przestrzeń publiczną, będącą dobrem wspólnym obywateli i/lub dominującego narodu.Najważniejszym agensem w przestrzeni stołecznej okazuje się państwo. To biurokracja państwowa, występująca w charakterze nosiciela woli narodu, decyduje o kształtowaniu wizerunku miasta, wzmacniając te wartości, które wydają się pożądane z perspektywy reprezentowanej grupy. Brak tego czynnika skutkuje, jak w przypadku Skopje, zachowaniem lokalności i/lub przypadkowością realizowanych inwestycji publicznych. W obu omawianych przypadkach mapa i punkty orientacyjne zdradzają najważniejsze kategorie narracji narodowej, a przecież za jej kształt w znacznym stopniu odpowiada właśnie władza centralna.

Transcultural Experience and Multiple Biographies as a Research TopicTransculturality refers to the traditional understanding of culture as self-contained, concentrated around its own center and producing clear borders. “Trans” signifies the act of crossing; it signifies overcoming such borders. It looks at phenomena, people, and notions that are not limited to one communicational environment, but are represented in multiple locations, or contexts. Or rather—they cannot be fully ascribed to one “culture,” because they exhibit, traits of both (or more) cultures. Culture studies often describe, also, people with “trans” life stories; it is not a matter of simple crossing of borders, living a bit in one environment and a bit in another. The point is that their sense of belonging is of a mixed, ambiguous character, and their identity is blurred. It is a question of practices that they draw from two or more sources, creating a peculiar amalgam characteristic of living “in between.” Transculturality, just like multiple biographies, means both partial belonging and dual belonging, which is very well illustrated by the case studies presented in the volume: they have in a way, varied roots, which means they bear unique, hybrid fruit. Doświadczenie transkulturowe i biografie wielorakie jako temat badawczyTranskulturowość odnosi się do tradycyjnego pojmowania kultury jako samowystarczalnej, skoncentrowanej na sobie i wytwarzającej wyraźne granice. Przyrostek „trans” oznacza akt przekraczania tak wytyczonych granic. Kategoria transkulturowości skłania do patrzenia na zjawiska, biografie i pojęcia jako coś, co nie ogranicza się do jednego środowiska komunikacyjnego, lecz występuje bądź przejawia się w wielu miejscach i kontekstach. Można też powiedzieć, że nie można ich przypisać do jednej „kultury”, ponieważ reprezentują cechy dwóch (lub więcej) wspólnot kulturowych. Studia kulturowe często zajmują się osobami, czyje historie życia mają taki właśnie charakter „trans-graniczny” charakter. Nie chodzi przy tym jedynie o proste przejście granic, życie trochę w jednym, a trochę w drugim środowisku. Istotne jest to, że poczucie przynależności staje się niejasne lub wielorakie. Pojawia się na przykład kwestia praktyk związanych z dwoma lub więcej źródłami wzorców, co tworzy specyficzny amalgamat życia „pomiędzy”. Transkulturowość, podobnie jak biografie wielorakie, oznacza zarówno częściową, jak i zróżnicowaną identyfikację, którą świetnie ilustrują studia przypadków przedstawione w trzecim numerze „Colloquia Humanistica”; można by rzec, iż mają one różnorodne korzenie, przez co rodzą wyjątkowe, hybrydyczne owoce.

Likwidacja modelu osmańskiego w Bośni po 1995 roku a kryzys państwaBośnia jest najchętniej podawanym przykładem trwałości dziedzictwa osmańskiego w Europie. Świadczą o nim pejzaże wiosek i miast zdominowane przez minarety, układ urbanistyczny osad miejskich, słynne mosty, kuchnia, a przede wszystkim istnienie narodu boszniackiego, w którego etnogenezie decydujący udział miał islam, trwale wprowadzony na Bałkanach właśnie przez Osmanów. Ćevapčići, kawa czy pita faktycznie należą do kultury dnia codziennego Bośni, a elementy te, podobnie jak dziewczyny w chustkach na głowie czy meczety, pobudzają myśl o Oriencie. Bez wątpienia czasy osmań-skie wywarły decydujący wpływ na kultury bałkańskie. Ja jednak chciałbym w niniejszym artykule przedstawić tezę przeczącą trwałości osmanizacji terytorium Bośni. Uważam mianowicie, że po roku 1995 w Bośni i Hercegowinie doszło do definitywnego zerwania z tradycją osmańską w sferze organizacji życia publicznego, co przekłada się na gwałtowną zmianę w obrębie tak waż-nych kategorii, jak tożsamość (narodowa, społeczna), komunikowanie, pań-stwo, relacja państwo-obywatel. W głębokiej warstwie kulturowej oznacza to spóźnioną europeizację tego obszaru (stwierdzenie to doprecyzuję niżej),