Likwidacja modelu osmańskiego w Bośni po 1995 roku a kryzys państwa

Abstract

Likwidacja modelu osmańskiego w Bośni po 1995 roku a kryzys państwaBośnia jest najchętniej podawanym przykładem trwałości dziedzictwa osmańskiego w Europie. Świadczą o nim pejzaże wiosek i miast zdominowane przez minarety, układ urbanistyczny osad miejskich, słynne mosty, kuchnia, a przede wszystkim istnienie narodu boszniackiego, w którego etnogenezie decydujący udział miał islam, trwale wprowadzony na Bałkanach właśnie przez Osmanów. Ćevapčići, kawa czy pita faktycznie należą do kultury dnia codziennego Bośni, a elementy te, podobnie jak dziewczyny w chustkach na głowie czy meczety, pobudzają myśl o Oriencie. Bez wątpienia czasy osmań-skie wywarły decydujący wpływ na kultury bałkańskie. Ja jednak chciałbym w niniejszym artykule przedstawić tezę przeczącą trwałości osmanizacji terytorium Bośni. Uważam mianowicie, że po roku 1995 w Bośni i Hercegowinie doszło do definitywnego zerwania z tradycją osmańską w sferze organizacji życia publicznego, co przekłada się na gwałtowną zmianę w obrębie tak waż-nych kategorii, jak tożsamość (narodowa, społeczna), komunikowanie, pań-stwo, relacja państwo-obywatel. W głębokiej warstwie kulturowej oznacza to spóźnioną europeizację tego obszaru (stwierdzenie to doprecyzuję niżej),

Neighbourhood as a Cultural and Social Issue

“…In the experience of this cultural area, where the central government was distant and alien for centuries, a specific quasi-public sphere that is based on direct contacts at a micro scale has developed (Falski, 2011). What is more, the Balkans were, as we would say from today's perspective, a multi-ethnic and multireligious region, so daily practices required communication with culturally different people.…”