Cel i hipoteza: Przedmiotem badań prezentowanych w artykule jest zagadnienie fake newsów oraz wpływ analitycznego myślenia użytkownika, na jego zdolność do rozpoznawania nieprawdziwych informacji. U podstaw tych dociekań leży hipoteza, że wysoki poziom myślenia analitycznego wpływa pozytywnie na umiejętność rozróżniania fake newsów od wiadomości prawdziwych. Metody badań: Metoda sondażu diagnostycznego, zawierającego skalę fake newsów oraz psychologiczny pomiar poziomu analitycznego myślenia. Wyniki i wnioski: Analiza udowadnia, że istnieje zasadniczy związek między poziomem analityczności myślenia a umiejętnością rozpoznawania fałszywych informacji. Ponadto zostały zidentyfikowane pewne grupy szczególnie podatne na fake newsy. Wartość poznawcza artykułu: W artykule przedstawiono medioznawczo-psychologiczną analizę zjawiska fake news w Polsce skupiającą się na podatności użytkowników mediów społecznościowych na fałszywe wiadomości. Jest to pierwsze tego rodzaju interdyscyplinarne badanie przeprowadzone w polskich realiach medialnych.

The paper presents a qualitative study of fake news on Polish-language internet media that seeks to arrive at their thematic classification in order to identify areas particularly vulnerable to disinformation in Poland. Fake news examples from 2019 were selected using popular Polish fact-checking sites (N = 192) and subjected to textual analysis and coding procedure to establish the thematic categories and specific topics most often encountered in this type of disinformation, with the following thematic categories identified in the process: political and economic; social; gossip/rumour; extreme; pseudo-scientific; worldview; historical; and commercial. The study culminates in a critical interpretation of results and discussion of the phenomenon in its Polish and international contexts. Among discussed conclusions is the dominance of content related to the government, Catholic Church, and LGBT issues in the Polish context, as well as the longevity of health-based fake news, especially anti-vaccination content, that points to the global impact of fake news and calls for action to prevent its spread.

Badanie koncentruje się na zagadnieniu fałszywych wiadomości światopoglądowych i ich specyfice w polskojęzycznych mediach internetowych. Dzięki analizie literatury zjawisko fake newsów zostało dokładnie zdefiniowane. W kolejnym etapie, omówiono dotychczasowe próby klasyfikacji dostrzegając w nich lukę w postaci klasyfikacji tematycznej oraz analizy jakościowej. W celu uzupełnienia tego braku zaprojektowano jakościowe badanie oparte pierwotnie na analizie zawartości mediów (content analysis), a w dalszej kolejności na analizie dyskursu 20 przykładów fake newsów światopoglądowych z 2019 roku. Z analizy wyniknęło, że fake newsy światopoglądowe dotyczą przede wszystkim Kościoła katolickiego, kultury islamu, antysemityzmu, oraz zagadnień polityczno-religijnych.

No abstract

Artykuł zawiera analizę wizerunku Donalda Trumpa na polskojęzycznych profilach Twittera z dnia 8 i 9 listopada 2016 r. Cel: Zbadanie, jaki stosunek do zwycięstwa Donalda Trumpa w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych mają polscy użytkownicy Twittera. Metody badań: Metoda analizy zawartości 3372 tweetów oraz metoda hermeneutyczna. Wyniki i wnioski: Debata na Twitterze przyczyniła się do wykreowania internetowego wizerunku Donalda Trumpa w Polsce. Znaczący wpływ na opinie użytkowników Twittera na temat Donalda Trumpa mieli dziennikarze i osoby publiczne. Wartość poznawcza: Są to badania wstępne mogące służyć do dalszych analiz wizerunku Donalda Trumpa w Polsce, sposobów jego kreowania oraz tego, czy i w jaki sposób ewoluował.