City centres are spaces where different economic and cultural values converge as a consequence of their current uses and functions. In the case of Porto (Portugal), more than 20 years after being declared a World Heritage Site by UNESCO (in 1996), tourism has had remarkable effects on its physical, social and economic features. Therefore, Porto—and in particular its city centre—is taken in this article as the object of study. The interest of this space lies in the fact that it has been rapidly transformed from a devalued old area into the centre of an important urban tourism destination on a European level. Based on the spatial and temporal analysis of a set of indicators related to tourism, housing and economic activity, we identify the main threats that this “culture-led regeneration”—much supported by tourism—could have on the cultural values of Porto. Our results show that this process is promoting an excessive use of space by tourism and an overexploitation of cultural values. We conclude with some policy recommendations to support strategies capable of keeping cultural values alive, which we consider sustainable compromises between heritage and modernization.
Resumen: En las últimas décadas del siglo XX, los discursos sobre un mundo sin fronteras, donde las relaciones territoriales ya no son determinadas por los Estados, ganaron fuerza entre académicos y decisores políticos. Los proyectos de cooperación transnacional, como los que están en la base de la Unión Europea, parecían demostrar que las fronteras dejaban de significar discontinuidades económicas, políticas y sociales. Estos nuevos escenarios permitieron abrir una nueva fase en las relaciones entre territorios de España y Portugal y superar su separación histórica. Este acercamiento se refleja en la creación de estructuras de cooperación transfronteriza y décadas de constante crecimiento de las relaciones económicas entre ambos países. Este proceso conoció un decaimiento durante la crisis económica iniciada en 2008. En este artículo, se analiza la evolución de estas relaciones y se estudia la efectividad de esta cooperación como marco adecuado para la superación de los efectos de la crisis. Entre los territorios portugueses y españoles, una vez superada la recesión, las relaciones transfronterizas retomaron su vigor, especialmente a nivel local y regional. Así, avanzando en las complementariedades culturales, sociales y económicas, la cooperación puede ir más allá de los límites de los Estados y puede concebirse como un instrumento efectivo de desarrollo territorial.Palabras clave: Península Ibérica, cooperación regional, frontera, des-fronterización, re-fronterización.Abstract: Abstract: Since the last decades of the 20th century, the narrative of a world without borders, where territorial relations are no longer determined by States, has been gaining strength among academics and decision-makers. Transnational cooperation projects such as the European Union (EU) seem to demonstrate that borders no longer represent economic, political and social discontinuities. These new scenarios have opened a new phase in the relations between the territories of Spain and Portugal and overcome the historical separation. This is a rapprochement reflected in the creation of cross-border cooperation structures and in the decades of constantly growing economic relations between both countries, although the process was slowed by the economic crisis beginning in 2008. In this paper, the focus is the evolution of these relationships and also an analysis of the effectiveness of cooperation as an adequate means for overcoming the effects of the crisis. Since the crisis ended, cross-border relations between Portugal and Spain have regained their vigour, especially at the local and regional levels. Thus, thanks to cultural, social and economic complementarities, cooperation can overcome the limits of States and be conceived as an effective instrument for territorial development.Key words: Iberian Peninsula, regional cooperation, border, des-bordering, re-bordering.
The economic relevance of the characteristics of territories have been addressed by many approaches across different disciplines. While some consider them an important source for the reputation of territories, others rely on the fact that in a global mass market the territorial embeddedness of goods and services increase their market value through the assertion of their uniqueness and authenticity. In this article we propose the integration of these different interpretations on a common framework to better understand the underlying mechanisms and processes associated with the economic consequences of those characteristics that make territories unique and form their identity. We conduct a literature review to identify basic definitions, existing methodologies and core features of the most relevant studies on the topic to provide a broad conceptual framework for the analysis and economic promotion of the identities of territories. Additionally, two illustrative case studies are presented, covering successful strategies where identities have been put in the centre of an economic development strategy: the Way of Saint James (Galicia, Spain) and the Douro Valley (Portugal). Through the lens of the reviewed concepts, both strategies are assessed. Building on a broad repertoire of research approaches and disciplines, we conclude by outlining a new research agenda on the economies of identities and stressing the potentialities and limitations of mobilising the identities of territories as a resource for economic development.
A integração europeia criou um contexto de comunicação entre territórios de diferentes Estados, que permitiu o fortalecimento de relações transfronteiriças e, consequentemente, uma redefinição do significado das fronteiras. As várias formas de cooperação que se têm vindo a desenvolver durante as últimas décadas entre a Galiza, Comunidade Autónoma do Estado Espanhol, e Norte de Portugal, uma região de planeamento Portugal, são um claro exemplo disso. A entrada dos respetivos Estados na então Comunidade Económica Europeia, em 1986, criou as condições para que estes territórios com fortes laços históricos, culturais e linguísticos institucionalizassem diferentes formas de cooperação, em diferentes âmbitos e a várias escalas. Neste artigo levamos a cabo uma revisão dos principais marcos das relações entre a Galiza e o Norte de Portugal, desde a romanização até à atualidade. Adicionalmente, fazemos um levantamento dos significados culturais destas relações e uma caraterização das interações institucionais, sociais e económicas entre os agentes territoriais dos dois lados da fronteira, a partir da análise de dados secundários de fontes oficiais. Terminaremos com uma reflexão sobre os principais desafios que enfrenta a cooperação transfronteiriça entre estes territórios dentro do contexto europeu.
Para além de serem peças fundamentais da estrutura urbana, os centros históricos são espaços singulares de alto valor simbólico. São espaços diferenciados do restante tecido urbano pelas suas dinâmicas físicas, sociais e funcionais específicas. Guardam vestígios do urbanismo de dif erentes épocas, sendo por isso elementos representativos da memória coletiva de uma população. Quando localizados em zonas costeiras, os Centros Históricos incorporam testemunhos da relação entre o ser humano e o mar e das atividades económicas e sociais por esta geradas. Neste contexto, o presente artigo centra-se na análise das dinâmicas destes espaços que, devido às suas caraterísticas físicas e identitárias, se denominam de “Centros Histórico-Marítimos”. Recorrendo a uma proposta metodológica que, através da contabilização de edifícios dos municípios, permite a seleção das unidades territoriais de estatística oficial mais adequadas à captação das dinâmicas socioeconómicas dos centros históricos. Desenvolveu-se assim uma análise de três casos de estudo na Comunidade Autónoma da Galiza, Espanha - Muros, Baiona e Combarro - e elaborou-se um diagnóstico dos principais desafios territoriais que afetam este tipo de espaços. Com base nos resultados, apresentam-se propostas de linhas de atuação para alcançar a revitalização multifuncional destes centros históricos, baseada na sua dinamização cultural, comercial, residencial e turística. Dada a necessidade de conhecer as realidades que afetam estes centros propomos uma metodologia multidisciplinar capaz de captar o seu estado em diferentes âmbitos, a partir da realização de três estudos de caso na Comunidade Autónoma da Galiza (Espanha): Baiona, Combarro e Muros. Como resultado teremos uma metodologia de análise inovadora e transferível para outros territórios, bem como uma caraterização de três modelos diferentes de integração do turismo num centro histórico marítimo. Terminamos o estudo elaborando propostas de atuação adaptadas às necessidades de cada tipologia, e definimos os caminhos comuns para a sustentabilidade da multifuncionalidade desses centros históricos.
ResumoNas últimas décadas, foi aumentando a importancia das estratexias baseadas nos recursos endóxenos como forma de desenvolvemento das áreas rurais, sobre todo aquelas relacionadas co turismo. Así, a posta en valor de Itinerarios Culturais considérase unha ferramenta importante para o posicionamento territorial e o impulso de oportunidades empresariais neses espazos. O Camiño de Santiago, o máis coñecido dos Itinerarios Culturais Europeos nos que participa Galicia, constitúe un instrumento desexado por moitos territorios galegos que enfrontan problemas de perda de poboación e competitividade rural, a pesares de que gran parte dos municipios do interior por onde pasa o Camiño continúan nunha profunda crise económica e demográfica. A través do estudo de caso centrado no municipio de Arzúa, veremos que a integración real de elementos identitarios e recursos locais na estratexia de desenvolvemento turístico vinculado ao Camiño resulta fundamental para que este recurso xere impactos económicos no territorio. Palabras chave: Itinerario Cultural, camiños de Santiago, posicionamento territorial, marcas territoriais, Arzúa. AbstractIn recent decades, the importance of strategies based on the endogenous resources for the development of rural areas has grown, particularly those related to tourism. Thus, the enhancement of Cultural Routes is considered an important tool for the territorial positioning and the promotion of new business opportunities in rural areas. The best known European Cultural Routes which Gali-Rocío Toxo-AsoRei; inês GusmAn: O posicionamento territorial a partir dos Itinerarios Culturais: o caso de Arzúa nos camiños de Santiago cia participates is the Saint James Way, which represents an instrument desired by many Galician territories that suffer from population decline and rural competitiveness problems, even though a large part of the inland municipalities which the Way passes through continue to undergo a deep economic and demographic crisis. A case study focused on the municipality of Arzúa will show us how the true integration of identity elements and local resources in the tourism development strategy linked to the Way is essential to generate economic impacts of this resource on the territory.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
hi@scite.ai
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
Copyright © 2024 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.