Sporcularda sıvı dengesinin sağlanamaması ve glikojen depolarının tükenmesi, yorgunluğa neden olarak performansı olumsuz etkilemektedir. Yorgunluğun azaltılarak optimal spor performansının sağlanabilmesi için çeşitli beslenme stratejileri geliştirilmiştir. Spor içecekleri hem sıvı dengesinin korunmasına yardımcı olarak dehidrasyonu önlediği, hem de egzersiz anında substrat ve elektrolit desteği sağladığı için egzersiz yapan bireyler tarafından yaygın olarak kullanılan beslenme destekleridir. Spor içecekleri temel olarak içerisinde az miktarda karbonhidrat (6-8 g/100 ml) ve elektrolit (sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum) içeren ürünlerdir. Kullanım amacına göre farklı içeriklere sahiptirler. Spor içeceklerine alternatif olarak sunulan enerji içecekleri ise yüksek miktarda karbonhidratla birlikte kafein gibi bir takım ergojenik destekler içeren ürünlerdir. Bu içecekler, dikkat algısını ve mental uyanıklığı geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu derlemede, spor ve enerji içeceklerinin türleri ve bunların farklı spor dallarında kullanım amaçları ve performansa etkileri incelenmiştir. Branşa ve/veya amaca özgü olarak spor içeceklerinin tüketimi; hidrasyonu ve elektrolit dengesinin sağlanmasını, karbonhidrat depolarının yenilenmesini, protein alımı ile kas hasarının önlenmesini ve kas protein sentezinin arttırılmasını sağlayarak spor performansını ve toparlanmayı olumlu etkilemektedir. Ancak enerji içeceklerinin, yüksek karbonhidrat konsantrasyonuna sahip olmaları nedeniyle, egzersiz sırasında substrat kaynağı olmaya ve rehidrasyon sağlamaya uygun olmadıkları belirlenmiştir. Ayrıca kuvvet sporlarında güç/kuvvet kazanımına olası olumlu etkisinin dışında diğer spor branşlarında performansa etkisinin net ortaya konulamadığı ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğu görülmüştür.
Bu çalışmanın amacı; profesyonel buz hokeycilerin müsabaka dönemindeki beslenme durumlarının saptanması, antrenman, maç ve dinlenme günlerindeki enerji alımı, harcaması ve dengesinin değerlendirilmesidir. Çalışmaya en az 5 yıldır aktif buz hokeyi oynayan 21 profesyonel buz hokeyi sporcusu (11 kadın, 10 erkek) katılmıştır. Sporcular 2 antrenman, 1 dinlenme ve 1 müsabaka gününde olmak üzere toplam 4 gün boyunca besin tüketim kaydı ve fiziksel aktivite kaydı tutmuşlardır. Sporcuların makro ve mikro besin ögelerini tüketim düzeyleri, antrenman, maç ve dinlenme günlerine göre enerji alım ve harcama düzeyleri belirlenmiş ve enerji dengeleri hesaplanmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Gruplarda T Test ve Tekrarlayan Ölçümlerde İki Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, buz hokeycilerin müsabaka döneminde antrenman, maç ve dinlenme günü fark etmeksizin günlük enerji gereksinimlerini karşılayamadığını ve erkeklerde (-1912 kkal) kadınlara (-1451 kkal) kıyasla daha fazla enerji açığı oluştuğunu göstermiştir. Karbonhidrat alımı, incelenen gün (antrenman, maç, dinlenme) ve cinsiyetten bağımsız olarak yetersiz bulunmuştur (kadın: 2,5 g/kg/gün; erkek: 2,24 g/kg/gün). Günlük protein gereksinmesinin her koşulda karşılandığı (kadın: 1,54 g/kg/gün; erkek: 1,50 g/kg/gün) ancak dinlenme gününde protein alımının azaldığı (1.2 g/kg/gün) saptanmıştır. Kalsiyum ve potasyum alımının RDA önerisini dahi karşılayamadığı (kalsiyum: %72; potasyum: %54), demir alımının ise sadece kadınlarda yetersiz kaldığı (%75) bulunmuştur. Sonuç olarak, profesyonel kadın ve erkek buz hokeycilerin müsabaka dönemlerinde yetersiz beslendikleri, günlük makro ve mikro besin ögelerinin bir kısmını karşılayamadıkları belirlenmiştir. Bu durumun devam etmesinin sporcuların sağlığını ve performansını olumsuz etkileyebileceği dikkate alındığında, sporcuların enerji gereksinimlerindeki değişimlerin sezon boyunca yakından takip edilerek enerji dengesinin korunmasına, makro ve mikro besin ögelerinin karşılanmasına yönelik önlemlerin alınması önerilmektedir.
B ireylerin diyetlerinin değiştirilmesinin iskelet kası yakıt kullanımına etkisi uzun süredir yoğun ilgi çekmekte olup bu konuda çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Son yıllarda, besin-egzersiz etkileşiminin ve buna bağlı olarak glikojen depolarının hücre içi sinyal yollarını nasıl etkilediğini anlamaya yönelik artan bir çaba bulunmaktadır. Bu derleme kapsamında, glikojen depoları boş durumda iken yapılan egzersizin hücresel metabolik etkileri ve oluşan adaptasyon evreleri tartışılacaktır. Düşük glikojen depoları ile antrenman yapmanın submaksimal egzersizlerde yağ oksidasyonu ile ilgili hücresel sinyal yollarını etkilediği bilinmekle beraber bunun egzersiz performansını nasıl etkileyeceği tam olarak bilinmemektedir. Sağlık ve sportif performansın düşük glikojen depoları ile yapılan egzersizden sağlayacağı faydaların belirlenebilmesi için daha fazla araştırmaya gerek duyulmaktadır. Bunun yanında, sporcu ve antrenörlerin antrenman periyotlaması içerisinde düşük glikojen depoları ile antrenmanın avantaj ve dezavantajlarını iyi değerlendirmeleri gerekmektedir.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
hi@scite.ai
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
Copyright © 2024 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.