Hå THANH H ¶I
ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi Nguyªn Sinh VËtHä Melampidae (èc mÝt), tªn kh¸c lµ Ellobidae, phae biÕn ë c¸c vïng ven biÓn. §©y lµ hä gåm nhiÒu loµi cã ®êi sèng g¾n víi rõng ngËp mAEn vµ lµ hä duy nhÊt sèng nöa ë c¹n vµ n−íc lî, mAEn. C¸c loµi trong hä nµy kh«ng cã n¾p miÖng, vá rÊt dµy. Sèng chñ yÕu ë th ¶m môc, gèc c©y ven bê vµ c©y ngËp mAEn. Còng v× m«i tr−êng sèng vµ ®AEc ®iÓm sinh th¸i cña hä nµy trung gian gi÷a c¸c hä èc ë c¹n vµ c¸c hä èc ë n−íc, do vËy, trong nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ë ViÖt Nam th−êng Ýt chó ý tíi nhãm nµy.Khi nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn loµi th©n mÒm ë c¸c vïng ven biÓn, nhiÒu t¸c gi ¶ ® ®Ò cËp vÒ thµnh phÇn loµi èc thuéc hä Melampidae ë hÖ sinh th¸i rõng ngËp mAEn. Qua kiÓm tra vµ ph©n tÝch l¹i c¸c mÉu thu ®−îc l−u tr÷ ë c¸c phßng thÝ nghiÖm, c¸c b ¶o tµng cña mét sè tr−êng ®¹i häc, c¸c viÖn vµ trung t©m nghiªn cøu t¹i ViÖt Nam, n¨m 2003 Jorgen Hylleberg (phßng Sinh th¸i häc biÓn, §¹i häc Arthus, ViÖn Khoa häc Sinh häc, §an M¹ch) vµ Richard N. Kilburn (b ¶o tµng Natal, Nam Phi) ® taeng kÕt ®−îc 11 loµi thuéc 5 gièng trong hä Melampidae [7]. Nghiªn cøu vÒ Ch©n bông ë vïng ven biÓn miÒn B¾c ViÖt Nam, Ph¹m §×nh Träng (1996) [12] ® x¸c ®Þnh ®−îc 1 loµi Ellobium chinensis (Pfeffer); Hoµng Ngäc Kh¾c, §oµn V¨n Long (2004) khi kh ¶o s¸t vÒ thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè cña ®éng vËt ®¸y ë rõng ngËp mAEn Giao Thñy, Nam §Þnh [8], ® thu thËp vµ x¸c ®Þnh ®−îc 5 loµi èc mÝt (Melampidae) lµ: Cassidula nucleus, Pythia scarabaeus, Ellobium aurisjudae, Ellobium sp.1, vµ Ellobium sp.2, trong ®ã cã 2 loµi ch−a x¸c ®Þnh ®−îc tªn loµi. Nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn loµi èc ë rõng ngËp mAEn ven biÓn phÝa B¾c ViÖt Nam cña §ç V¨n Nh−îng vµ cs. (2008) [9], tËp trung ë rõng ngËp mAEn Qu ¶ng Ninh ® x¸c ®Þnh ®−îc 4 loµi: Cassidula nucleus, Ellobium aurisjudae, E. chinensis vµ Pythia scarabaeus. Tõ n¨m 2005 ®Õn nay, chóng t«i cã nhiÒu ®ît thu mÉu vµ nghiªn cøu vÒ ®éng vËt ®¸y däc s«ng vµ ven cöa s«ng Hång. Bµi nµy tr×nh bµy vÒ thµnh phÇn loµi vµ ®AEc ®iÓm cña c¸c loµi trong hä Melampidae vïng cöa s«ng Hång.
I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøuMÉu ®−îc thu ë trong vµ ngoµi rõng ngËp mAEn vïng b i triÒu ven cöa s«ng Hång. C¸c mÉu ®−îc l−u tr÷ t¹i bé m«n §éng vËt häc, khoa Sinh häc, tr−êng ®¹i häc S− ph¹m Hµ Néi. Khi ph©n tÝch mÉu cã sö dông t− liÖu cña c¸c t¸c gi ¶ ® nghiªn cøu tr−íc: Ph¹m §×nh Träng, 1996;Jorgen Hylleberg, 2003.... §Þnh lo¹i mÉu dùa vµo tµi liÖu: Brandt, 1974;Deepak Apte, 1998;Capenter Kent, 1998. TÊt c ¶ mÉu vËt vµ ¶nh chôp do chÝnh t¸c gi ¶ thùc hiÖn, tªn tiÕng viÖt cña c¸c loµi còng do t¸c gi ¶ ®AEt v× nhãm nµy chØ cã tªn chung lµ èc mÝt.
II. KÕt qu ¶ nghiªn cøu
Thµnh phÇn loµi èc hä MelampidaeQua c¸c nguån t− liÖu, ph©n tÝch c¸c mÉu vËt thu ®−îc, ® x¸c ®Þnh cã 15 loµi èc mÝt thuéc 7 gièng ë vïng ven cöa s«ng Hång, ®−îc thÓ hiÖn qua b ¶ng sau: