Spelt wheat (Triticum spelta L.) is regarded as a crop with high nutritional properties. Cultivar Nirvana was analyzed on nine locations in semiarid conditions of northern Serbia in order to assess the effects of different agroecological conditions on the organic spelt wheat production, grain yield and yield components, as well as the quality of the spelt wheat. The highest dehulled grain yield was obtained in Nadalj organic farm (3.98 t ha-1) on a carbonated chernozem, and the highest protein content in whole grain flour was found in organic spelt wheat from Pančevo (13.94%). Correlation analysis showed significant positive correlations among grain yield, spike length, spike weight, number of grains per spike, 1000-grain weight and harvest index and among plant height, spike length, weight spike, and grain weight per spike. Our study indicated that growing spelt wheat in northern Serbia could result in higher grain yield, but protein content depended on crop management on each location.

Izvod: Obračunom indeksa aridnosti (AI) analiziran je uticaj režima padavina i temperature vazduha na prinos kukuruza u Vojvodini. Eksperimentalna istraživanja proizvodnje kukuruza u uslovima navodnjavanja obavljena su na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada, na Rimskim Šančevima, na zemljištu tipa karbonatni černozem lesne terase u periodu 1997-2007. Prosečni prinosi kukuruza u Vojvodini za ispitivani period preuzeti su iz Statističkog godišnjaka Srbije. AI je obračunat korišćenjem standardizovanih vrednosti srednje mesečnih temperatura vazduha (T`) i mesečnih suma padavina (P`) u junu, julu i avgustu. Utvrđena je visoko signifi kantna korelacija (r = 0,86 ** ) između AI i prosečnih prinosa kukuruza u Vojvodini. Korelacije između AI i prinosa kukuruza dobijenih u ogledima sa navodnjavanjem (r = -0,24) i bez navodnjavanja (r = 0,40) nisu bile statistički značajne. Velike razlike u vrednostima koefi cijenta korelacije između AI i prinosa kukuruza dobijenih u ogledima u uslovima prirodne obezbeđenosti biljaka vodom i prosečnih prinosa kukuruza u Vojvodini ukazuju na velike mogućnosti unapređenja tehnologije proizvodnje ove biljne vrste. Ostvareni efekti navodnjavanja na prinos kukuruza od oko 20% (2,04 t ha UvodKukuruz (Zea mays L.) je jedna od najznačajnijih ratarskih biljaka u svetu. Po površinama na kojima se gajio u svetu u periodu 1995-2007. (oko 140 miliona ha), zauzimao je treće mesto, iza pšenice i pirinča. Međutim, po proizvodnji zrna od oko 609 miliona tona bio je na prvom mestu ispred pirinča i pšenice. Kukuruz se u istom periodu u svetu gajio na približno 24% površina pod žitaricama, sa učešćem oko 30% u proizvodnji zrna i proseč-nim prinosom od 4,33 t ha -1 (FAOSTAT 2007). Još veći značaj kukuruz ima za našu zemlju, jer se u istom periodu gajio na oko 38% oraničnih površi-na, a naročito u Vojvodini, gde je njegovo učešće u strukturi setve bilo na 41% oranica, ili drugim rečima, prosečne površine za dugi niz godina iznosile su oko 650.000 ha (Starčević & Latković 2005). Prosečan prinos u periodu 1997-2007. iznosio je 5,0 t ha -1 varirajući u širokom rasponu od 2,94 t ha -1 do 6,44 t ha -1 (Republički zavod za statistiku 2007) i bio je u korelaciji, pre svega, sa količinom i rasporedom padavina.Klimatsko područje Vojvodine odlikuje se promenljivošću meteoroloških uslova u pojedinim godinama, što se posebno odnosi na padavine, koje po godinama variraju kako po količini tako i po rasporedu. Ako sušu defi nišemo kao nedovoljno snabdevanje biljaka vodom, kada je potencijalna evapotranspiracija veća od stvarne, bez obzira na uzroke toj pojavi, onda je očigledno da je suša u našim klimatskim uslovima redovna pojava, javlja se svake godine i ostavlja manje ili veće posledice na prinose gajenih biljaka.Obično se smatra da je kukuruz otporan prema suši, te da ekonomično troši vodu. Međutim, pošto stvara veliku vegetativnu masu, daje visoke prinose, ima dugačak vegetacioni period u toku prolećno-letnjih, toplih meseci, kukuruz troši velike ukupne količine vode (Bošnjak & Pejić 1994, ...

The objective of this study was to analyze the variability and mutual dependence of the tuber weight per plant, tuber number per plant, average tuber weight and total sugars content in the tubers of 20 Jerusalem artichoke genotypes included in a varietal trial conducted in the period 1994-2008. The variability of tuber weight per plant, tuber number per plant and average tuber weight was significantly affected by environmental conditions, while the total sugars content in the tubers depended primarily on the genotype. As the tuber weight per plant increased, the content of total sugars in the tubers decreased. Maximum tuber weight per plant was achieved with the genotype BT-4 and highest contents of total sugars in tubers were found in the genotypes Violet Rennes, UKR 5/82 and Topianca.

Izvod: U poljskim ogledima je ispitivana varijabilnost i međuzavisnost komponenti prinosa konoplje za vlakno. U istraživanja je bilo uključeno 20 sorti koje se danas komercijalno gaje u Evropi. Varijabilnost visine biljke, prinosa stabla, sadržaja vlakna i prinosa vlakna je u ispitivanom materijalu značajna i on može poslužiti kao dobra osnova za dalji rad na oplemenjivanju i unapređenju proizvodnje konoplje za vlakno. Istraživanja su pokazala da je debljina stabla u prvom redu determinisana uslovima spoljne sredine a da je genetski faktor od manjeg uticaja na ekspresiju ovog svojstva. Kod ostalih analiziranih osobina izraženiji je značaj nasledne osnove u odnosu na uslove sredine. Korelacije između analiziranih osobina ukazuju da se veći prinosi stabla i vlakna postižu u porastima veće visine i debljeg stabla. Sa povećanjem debljine stabla povećava se i sadržaj vlakna u stablu. UvodKonoplja kao sirovina za proizvodnju prirodnih vlakana spada među najstarije gajene biljne vrste. Tokom šezdesetih godina prošlog veka površine pod konopljom u svetu su se značajno smanjile, pre svega zbog pojave oštre konkurencije u vidu pamučnog vlakna i sintetičkih vlakana. Pored toga, kao posledica borbe protiv korišćenja marihuane u većini zapadnih država zabranjeno je gajenje i industrijske konoplje. Poslednjih godina je u okviru potrage za alternativnim kulturama obnovljen interes za konopljom iz nekoliko razloga: relativno manje potrebe za hemijskim inputima u poređenju sa intenzivnim kulturama, solidna rezistentnost prema patogenima i pove- Istraživanje je bilo usmereno na ispitivanje varijabilnosti i međuzavisnosti komponenti prinosa u kolekciji konoplje za vlakno, sa ciljem utvrđivanja širine genetičke osnove za dalji rad na oplemenjivanju i unapređenju njene proizvodnje. Materijal i metod radaPoljski ogledi su zasnovani 2005. godine u Bačkom Petrovcu. Zemljište na kom je ogled postavljen je srednjeduboki karbonatno oglejeni černozem na lesu i lesolikim sedimentima. Sadržaj organske materije u zemljištu je bio 2,85%, pH u H 2 O 8,66, P 2 O 5 46,4 mg na 100g a K 2 O 57,0 mg na 100g. Pre setve su aplikovana azotna mineralna đubriva u količini od 60 kg ha -1 , što uz postojeći sadržaj ukupnog azota od 0,204% predstavlja optimalan nivo makroelemenata za gajenje konoplje u oblasti u kojoj je ogled postavljen (Starčević 1996, Amaducci et al. 2002a.Ogled je obuhvatao dvadeset sorti industrijske konoplje (Tab. 1) koje se danas nalaze u proizvodnji. Pojedine sorte su posejane po slučajnom blok rasporedu u pet ponavljanja. Ogled je zasnovan po preporuci za gajenje industrijske konoplje za Genetika i oplemenjivanje / Genetics and Breeding www.nsseme.com/journal.html ( )