Astma jest powszechnym, coraz częstszym schorzeniem, występującym zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Definiuje się ją jako przewlekłą chorobę zapalną, cechującą się nadreaktywnością i odwracalną obturacją oskrzeli. Rozpoznanie astmy u dzieci opiera się obecnie przede wszystkim na ocenie klinicznej i spirometrycznej, a także na ocenie odpowiedzi na zastosowane leczenie przeciwzapalne. Nadal trwają dyskusje nad wyborem optymalnych metod diagnostyki i oceny zaawansowania schorzenia -w tym kontekście rozważa się pomiar stężenia tlenku azotu w wydychanym powietrzu (FeNO). Stężenie tlenku azotu, jako regulatora czynności układu oddechowego i związku biorącego udział w patogenezie astmy, koreluje z poziomem innych markerów stanu zapalnego. Wynik pomiaru uzyskuje się w sposób łatwy i nieinwazyjny. Wadą badania jest duża zmienność stężenia w zależności od czynników środowiskowych i współpracy pacjenta. Celem pracy była ocena zależności między stężeniem tlenku azotu w wydychanym powietrzu a stopniem ciężkości astmy określanym na podstawie wyniku badania spirometrycznego. Do badania zakwalifikowano 141 dzieci w wieku 5-17 lat, wśród nich 35 pacjentów z rozpoznaniem astmy, w tym ośmiu w stadium zaostrzenia choroby. Grupę kontrolną tworzyło 106 dzieci przyjętych do Kliniki z innych przyczyn, z wyłączeniem chorób układu oddechowego. Wykonywano badanie spirometryczne i pomiar FeNO. Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy między FeNO w astmie i jej zaostrzeniu a wynikami pomiarów w grupie kontrolnej. Zróżnicowanie rezultatów okazało się największe w grupie kontrolnej, co wskazuje na osobniczą i czynnikową zmienność zawartości tlenku azotu w gazach wydychanych. Choć liczne badania wykazały użyteczność pomiaru FeNO jako wskaźnika nasilenia procesu zapalnego dróg oddechowych, niniejsze badanie podaje w wątpliwość przydatność omawianego parametru jako markera stopnia zaawansowania astmy. Wynika to zapewne z dużej zmienności osobniczej stężenia NO w powietrzu wydychanym w zależności od stopnia współpracy pacjenta i jego stanu klinicznego (a co za tym idzie stopnia poprawności wykonania badania spirometrycznego) oraz z tego, że na FeNO wpływa wiele czynników: dieta bogata w związki azotu, hiperwentylacja, infekcje wirusowe, dym tytoniowy, pH w drogach oddechowych. Jedynie część tych czynników można wyeliminować, co znacznie utrudnia interpretację wyników pomiarów FeNO i niemal wyklucza ich zastosowanie w diagnostyce czy monitorowaniu na szeroką skalę.Słowa kluczowe: astma, tlenek azotu, spirometria, diagnostyka, dzieci Asthma is a common disease, occurring increasingly among both children and adults. It is defined as a chronic inflammatory disease, characterized by hyperresponsiveness and reversible bronchial obstruction. The diagnosis of asthma in children is currently based mainly on clinical and spirometric evaluation as well as on the assessment of response to anti-inflammatory treatment. Currently there are ongoing discussions on the choice of optimal diagnostic and staging methods. Therefore, the measurement of the leve...
