Zmiany sytuacji zatrudnienia oraz miejsca zatrudnienia Polaków w świetle badań panelowych POLPAN

Abstract

Niniejszy tekst dotyczy problematyki zmian sytuacji zatrudnienia oraz miejsc zatrudnienia Polaków w latach 1998-2003. Sytuacja pracy osób, które w okresie przejścia z gospodarki centralnie planowanej do wolnorynkowej wchodziły na rynek pracy, zależała od zachodzących w tym okresie procesów. Odejście od polityki pełnego zatrudnienia, uelastycznienie rynku pracy, wzrost roli konkurencji oraz utowarowienie pracy stworzyły nową rzeczywistość, w której funkcjonowały nie tylko jednostki, ale całe grupy zawodowe (por. Drozdowski 2002: 90-142). Struktura społeczna, analizowana z punktu widzenia zagadnień związanych z pracą, podlegała w tym okresie zmianom, których tempo oraz kierunek w znacznej mierze stały się nieprzewidywalne. "Przyśpieszenie, jakiego na przełomie wieków (XX i XXI) nabrały procesy polityczne i gospodarcze w świecie, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej, sprawiło, że sferę pracy zarobkowej dotknęły radykalne zmiany. Zasoby pracy uległy znacznemu ograniczeniu, a sama praca… nabrała nowych właściwości i znaczeń. Coraz liczniejsi pracownicy, bez względu na wiek, staż pracy i kwalifikacje zaczęli doświadczać trudności i niepokój związane z adaptacją do nieustannie zmieniających się wymagań rynku pracy" (Janicka 2007: 158). Rozwój sektora prywatnego w gospodarce oraz większa niż przed 1989 r. mobilność pracowników doprowadziły do różnicowania się ich ścieżek zatrudnienia.