Zmiany na polskim rynku produkcji elektrycznych i spalinowych zespołów trakcyjnych po 1989 r.

Abstract

W artykule przeanalizowano produkcję pasażerskiego taboru kolejowego w Polsce po 1989 r. w segmencie spalinowych i elektrycznych zespołów trakcyjnych. Celem artykułu jest odpowiedź na trzy główne pytania badawcze: 1) jak kształtował się polski rynek producentów oraz ile zespołów trakcyjnych wyprodukowano w Polsce po 1989 r.?, 2) na czym polegała jego ewolucja techniczna oraz jakie wskaźniki porównawcze można stosować w analizach?, 3) czy produkcja jest ukierunkowana na rynek krajowy czy na eksport oraz na czym polegają przewagi konkurencyjne naszych producentów? Okres badań to lata 1989–2022. Badania zrealizowano metodą desk research na podstawie literatury, specjalistycznych baz danych oraz danych producentów taboru. W badanym okresie wyprodukowano w Polsce dla krajowych przewoźników łącznie 254 spalinowe i 763 elektryczne zespoły trakcyjne oraz 13 piętrowych składów wagonowych, eksploatowanych w systemie push-pull. Badania dowiodły, że po kryzysie gospodarczym w latach 90. XX w. dzięki usamorządowieniu kolei i wsparciu środków unijnych udało się odtworzyć krajowy rynek produkcji pasażerskiego taboru kolejowego w segmencie elektrycznych i spalinowych zespołów trakcyjnych, ale pozycja konkurencyjna polskich producentów w stosunku do międzynarodowych koncernów jest niska. Producenci pasażerskiego taboru kolejowego w Polsce są w stanie w pełni zaspokoić potrzeby rynku krajowego, ale ich przewaga konkurencyjna na rynkach zagranicznych ma głównie charakter cenowy i dotyczy segmentu spalinowych zespołów trakcyjnych.

Zróżnicowanie kierunków przemian pasażerskiej regionalnej kolei w Polsce po 1989 r.

“…Analizując zmiany wielkości pracy eksploatacyjnej dla przewozów o charakterze regionalnym w latach 1999-2004, należy zwrócić uwagę na dwa województwa o szczególnie dużych ograniczeniach oferty przewozowej -lubuskie (o 35%) i kujawsko-pomorskie (o prawie 40%). Województwa te charakteryzowały się wysokim odsetkiem linii niezelektryfikowanych, co przy braku taniego w eksploatacji lekkiego taboru spalinowego decydowało o ograniczaniu lub zawieszeniu ruchu pasażerskiego na kolejnych liniach (Soczówka, Chyliński, 2023).…”