Zmiany elektrokardiograficzne u pacjenta z zatrzymaniem krążenia w przebiegu niewyrównanej cukrzycy i niewydolności nerek

Abstract

StreszczenieLeczenie pacjenta z zatrzymaniem krążenia w przebiegu rytmów niedefibrylacyjnych wymaga poszukiwania potencjalnie odwracalnych przyczyn. Nieoznaczalne stężenie glukozy w badaniu glukometrem nasuwa podejrzenie kwasicy cukrzycowej, odwodnienia i hiperkaliemii jako przyczyn zatrzymania krążenia. W przypadku dostępnego zapisu elektrokardiograficznego (EKG), wykonanego bezpośrednio przed zatrzymaniem krążenia lub po skutecznej resuscytacji, należy poszukiwać cech EKG sugerujących hiperkaliemię. W pracy przedstawiono przypadek chorego z dwoma incydentami zatrzymania krążenia w przebiegu kwasicy cukrzycowej i hiperkaliemii oraz omówiono zapis EKG u tego pacjenta.Słowa kluczowe: nagłe zatrzymanie krążenia, kwasica cukrzycowa, elektrokardiogram, hiperkaliemia Folia Cardiologica 2017; 12, 6: 611-614 WstępWystąpienie zatrzymania krążenia w mechanizmie rytmów niedefibrylacyjnych jest wskazaniem do poszukiwania potencjalnie odwracalnych przyczyn, do których należą zaburzenia metaboliczne, w tym elektrolitowe. Hiperkaliemia może prowadzić do powstania różnych obrazów elektrokardiograficznych (EKG): spiczastych załamków T, poszerzenia zespołu QRS, wydłużenia odstępu PR, zaniku załamków P przy utrzymaniu się czynności rozrusznika w węźle zatokowo-przedsionkowym, bardzo szerokich zespołów QRS, które zlewają się z załamkami T, tworząc obraz sinusoidy, wolnego rytmu komorowego, asystolii czy migotania komór [1][2][3]. Według niektórych autorów załamki P mogą być niewidoczne w czasie rytmu zatokowego przewodzonego do komór, ponieważ komórki mięśnia przedsionków są bardziej wrażliwe na podwyższone stężenie potasu niż komórki mięśnia komór i rytm ten jest bardzo specyficzny dla hiperkaliemii [1].W niniejszej pracy przedstawiono zapisy EKG pacjenta z ciężkimi zaburzeniami metabolicznymi w przebiegu źle kontrolowanej cukrzycy. Opis przypadkuMężczyzna 68-letni z wieloletnią cukrzycą leczoną insuliną, który nie kontrolował ostatnio glikemii, zgłosił nasilone osła-bienie i wymioty, co było powodem wezwania zespołu ratownictwa medycznego (ZRM). Stężenie glukozy było nieoznaczalne glukometrem. Po wykonaniu EKG przez ZRM (ryc. 1) u pacjenta wystąpiło nagłe zatrzymanie krążenia w mechanizmie asystolii. Pacjenta skutecznie zresuscytowano.