Yetişkin Çölyak Hastalarının Glutensiz Diyete Uyumu

Abstract

Amaç: Çölyak hastalığı intestinal emilim bozukluğu karakterizedir ve bilinen tek etkili tedavisi ömür boyu glutensiz diyete uyumdur. Glutensiz diyete uymak intestinal mukozayı önemli ölçüde iyileştirebilir ve morbidite ve mortalite riskini azaltabilir. Bu çalışmanın amacı yetişkin çölyak hastalarının glutensiz diyete uyumlarını incelemektir. Bireyler ve Yöntem: Toplam 45 yetişkin (13 erkek, 32 kadın) çölyak hastası çalışmaya alınmıştır. Bütün katılımcılara genel demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları ve glutensiz diyete uyumları ile ilgili sorular içeren bir anket uygulanmıştır. Vücut ağırlığı ve boy uzunluğu değerleri katılımcılar tarafından bildirilmiştir. İstatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 38.5±12.2 yıl ve teşhisin konulmasından sonra geçen ortalama süre 5.2±5.6 yıldır. Ortalama beden kütle indeksi erkeklerde ve kadınlarda sırasıyla 23.5±3.3 kg/m2 ve 23.9±4.9 kg/m2’dir. Çölyak hastalığının başından beri en sık görülen semptomlar yorgunluk (%70), dispeptik semptomlar (%56.4), güç kaybı (%56.1), bulantı (%48.7) ve vücut ağırlık kaybıdır (%46.2). Teşhis konulmasından sonra geçen süreye göre glutensiz diyete uyum oranları, 2 yıldan daha kısa süreyle hasta olanlarda %80 ve 2-5 yıldır çölyak hastası olanlarda %38.9’dur. Ancak 5 yıldan daha uzun süredir çölyak hastası olanların uyumu %83.3’tür. En sık tüketilen gluten içeren besinler hazır et ürünleri (%65), hazır salça (%44.7), çikolata (%31.6), ketçap (%30.6) ve beyaz ekmektir (%23.7). Ek olarak hazır et ürünlerinin tüketim oranı daha uzun süredir çölyak hastası olanlarda anlamlı olarak daha yüksektir (p<0.05). Sonuç: Çölyak hastalığında etkili diyetsel tedavinin beslenme durumu ve yaşam kalitesini iyileştirdiği ve metabolik komplikasyonları azalttığı bilindiğinden tüm çölyak hastalarının diyete her zaman uymaları beklenmektedir. Ancak bu çalışma sonucunda en yüksek uyumun görüldüğü çölyak hastalarında bile bu oranın istenilen düzeyden düşük olduğu ve çölyak hastalarının diyete uyumda sorun oluşturan işlenmiş besinleri dikkatli tüketmeleri gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

İşlenmiş Besinler Terminolojisine Bakış: Yalın ve Yoğun İşlenmiş Besinler

“…Literatürde besin işleme yöntemleri ve işlenmiş besinlerin sınıflandırılması ile ilgili bilgiler mevcut olmakla birlikte, beslenme ve diyetetik alanında yapılan araştırmalarda bu sınıflandırma yöntemlerinin hem kullanımında hem de terminolojisinde karışıklık yaşandığı ifade edilmektedir. Bu zamana kadar ülkemizde yapılan çalışmalarda genel olarak ambalajlı ürünlerin tamamının işlenmiş besin olarak sınıflandırıldığı görülmektedir (3,4). Ancak, özellikle işlenmiş besinlerin sağlık üzerine etkileri ile ilgili yapılan çalışmalarda besin işleme yöntemlerinin türü ve amacına göre değerlendirilmesi besinlerin sağlık üzerine etkilerinin belirlenmesinde oldukça önemlidir.…”