Współzarządzanie jako koprodukcja usług publicznych

Abstract

Idea koprodukcji odzwierciedla postulaty koncepcji współzarządzania w dziedzinie organizacji systemu usług publicznych. Niniejszy artykuł przedstawia genezę koncepcji koprodukcji usług publicznych oraz ilustruje na podstawie przeglądu międzynarodowej literatury aktualny stan debaty na temat korzyści wynikających z zastosowania tego modelu usług publicznych, czynników stymulujących jego rozwój oraz ograniczeń, wyzwań i potencjalnych zagrożeń związanych z jego upowszechnianiem. W podsumowaniu autor podejmuje próbę skonstruowania kompleksowej definicji koprodukcji, zwracając szczególną uwagę na elementy odróżniające ją od dwóch głównych modeli zarządzania usługami publicznymi -etatystycznego i rynkowego.Słowa kluczowe: współzarządzanie, nowe zarządzanie publiczne, koprodukcja, usługi publiczne. Dawid Sześciło -Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, Zakład Nauki Administracji. WprowadzenieW klasycznym, etatystycznym modelu państwa dobrobytu państwo i jego agendy odpowiadały za realizację wszystkich funkcji składających się na proces zapewnienia usług publicznych. W pewnym zakresie państwo było odciążane przez instytucje społeczeństwa obywatelskiego: stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, kościoły czy związki zawodowe. Świadczyły one usługi państwa dobrobytu na zasadach niekomercyjnych i nierynkowych. Upaństwowione i nierynkowe welfare state w krajach Zachodu miało się dobrze przez dwie pierwsze dekady po II wojnie światowej. Lata siedemdziesiąte przyniosły jednak wraz z globalnym załamaniem gospodarczym rozczarowanie efektywnością i sprawnością państwowej biurokracji w zarzą-dzaniu systemem usług publicznych. Powszechne stało się przekonanie o potrzebie radykalnej przebudowy welfare state. Zbiegło się ono ze wzbierającą falą neoliberalizmu, który zaoferował proste i nośne odpowiedzi na pytania o źródła kryzysu państwa opiekuńczego i drogi wyjścia z niego. Gdy neoliberalna wizja zarządzania publicznego (nowe zarządzanie publiczne -NPM) stała się programem reform o globalnym oddziaływaniu, okazało się, że klasyczne państwo dobrobytu musiało się poddać zjawisku, które Hemerijck nazwał "instytucjonalną rekalibracją" (Hemerijck 2013, s. 108-109).Neoliberalna wizja systemu usług publicznych zdobyła pozycję dominującego paradygmatu, obiecując bardziej efektywne zaspokajanie potrzeb socjalno-bytowych obywateli poprzez urynkowienie, komercjalizację i częściową prywatyzację systemu usług publicznych (Sześciło 2014). Jakkolwiek rynkowy model systemu usług publicznych zachowuje wciąż wpływowy cha rakter w praktyce zarządzania publicznego, w dyskursie teoretycznym nasilają się próby wypracowania modeli alternatywnych, odpowiadających zwłaszcza na coraz lepiej rozpoznane ułomności i zagrożenia związane z podejściem rynkowym. Współzarządzanie jako postrynkowy paradygmat zarządzania publicznego oferuje koncepcję obywatelskiej koprodukcji (współwytwarzania) usług publicznych jako co najmniej uzupełnienie repertuaru dostępnych metod i form realizacji zadań administracji dobrobytu. Ni niejszy artykuł ilustruje g...

Co-Creation of Public Services in Poland in Statu Nascendi. A Case Study on Senior Co-Housing Policy at the Urban Level

“…Aspects related to this have been elaborated, among others, within law and administration and social sciences, mainly the political science. On the basis of a general literature review, the thesis can be formulated that Polish researchers only begin the debate on this approach, while on the one hand bringing the general assumptions of co-creation that are already present in the international discourse (Kaźmierczak 2014), and on the other associating co-creation with the problem of modifying ways of public governance matters in Poland (Sześciło 2015c(Sześciło , 2015d. In particular, they focus on issues related to the relationship of co-creation of public services and social economy (Sześciło 2015a(Sześciło , 2015b.…”

“…In particular, they focus on issues related to the relationship of co-creation of public services and social economy (Sześciło 2015a(Sześciło , 2015b. Nevertheless, when focusing on new institutional arrangements and their tools, in the considerations published aft er 2014, many threads and challenges of and for domestic public governance are formulated (Sześciło 2015a(Sześciło , 2015b(Sześciło , 2015c(Sześciło , 2015d. Th e authors of the sources identifi ed in this paper stress numerous defi cits, which limit the implementation of the concept of co-creation in Poland (Trutkowski 2016).…”

“…In detailed terms, the co-creation issues raised in the above-mentioned scientifi c sources review, concern: ■ terminological and defi nitional issues (Awdziej et al 2016); ■ a non-commercial model for governing public services at the local level, built on a civic commitment and responsibility for the common good (Sześciło 2015d); ■ trust as a key factor for determining the co-creation of value in transactions concluded in a traditional manner and via the Internet (Austen 2016); ■ involving citizens in the co-design and co-implementation of policies as an innovation (Bartoszewicz et al 2014); ■ the requirement of a specifi c level of social, intellectual, but also fi nancial and material capital in the process of co-creating services (Sześciło 2015b); and the ■ participation, involvement of private and public resources and the lack of focus on the participants' profi ts as key elements of co-creation (Sześciło 2015c). In this context, one can state that the current scientifi c debate doesn't elaborate the idea of co-creation from the perspective of an active involvement of end-users in various stages of the production process only.…”

The Non-public Stakeholders’ Participation in the Implementation of Educational Tasks as a Form of Education Policy Rationalization. The Case of Local Education Policy in Poland

“…However, in recent years, this concept has been increasingly analyzed in the context of education, welfare, and health care services (see: Sześciło, 2014Sześciło, , 2015Sześciło, , 2016 ). In addition, co-production of public services has also been implicated in the context of local community activity and the change in the relationship between public administration and service recipients, that in the process of co-production become jointly responsible for accomplishing tasks (Löffler, 2009;Bovaird and Löffler, 2012;Steen, 2015).…”

Zarządzanie publiczne – rozważania o granicach

“…Ekspansja "myślenia rachującego", z oczywistymi priorytetami efektywności i opłacalności, przynosi w sektorze publicznym nie tylko pozytywne konsekwencje (Rogoziński 2008). Wyrazem dostrzeżenia ułom-ności założeń nowego zarządzania publicznego stało się nasilenie w dyskursie teoretycznym prób wypracowania modeli alternatywnych, wśród których największego znaczenia nabiera tak zwane współzarządzanie jako postrynkowy paradygmat zarządzania publicznego (Sześciło 2015). Owe ułomności wiążą się przede wszystkim z negatywnymi konsekwencjami społecznymi (które mogą ujawniać się szczególnie w krajach stosunkowo nowych demokracji), takimi jak utrudniona budowa zaufania publicznego, zanikanie więzi społecznych czy pogłębianie rozwarstwienia społecznego (Dmochowski, Jurczuk 2003).…”