Wleń jako miejsce centralne

Abstract

Wleń jako miejsce centralne Wleń as a central placeZarys treści. Artykuł zawiera próbę odtworzenia krajobrazu kulturowego wokół zamku Wleń na Przedgórzu Sudeckim. Wytypowany do badań teren daje możliwości opisania zjawisk typowych dla innych, podobnych terytoriów administracyjnych i gospodarczych, wytworzonych w podobnych warunkach geograficznych i ustrojowych. Opierając się na wynikach badań wykopaliskowych, analizie przekazów pisanych i kartograficznych, Airborne Laser Scanning (ALS), Geographical Information Systems (GIS) i prospekcji geomagnetometrycznej zrekonstruowano kolejność powstawania oraz formę poszczególnych elementów struktury osadniczej i gospodarczej. Składają się na nią: gród wczesnośredniowieczny, zamek książęcy z pełnego i późnego średniowiecza, miasto, wiejskie zaplecze osadnicze, ślady górnictwa metali nieżelaznych i kamienia budowlanego, granice podziałów własnościowych, sieć dróg i materialne relikty egzekucji prawa. Mikroregion ten stanowił od X wieku zwartą jednostkę administracyjną: okręg grodowy, dystrykt, weichbild, kreis, powiat. Obecna struktura powiatu jest odzwierciedleniem rozwoju historycznego.Słowa kluczowe: krajobraz kulturowy, Śląsk, mikroregion osadniczy, średniowiecze, nowożytność.Mikroregion Wleń powstał w wyniku skomplikowanych procesów osadniczych, gospodarczych i społecznych, na pograniczu stref kulturowych związanych ze zmieniającymi się politycznymi strukturami Polski, Czech i Niemiec 1 . Leży 1 W artykule wykorzystano materiały i wyniki uzyskane przez autorów w trakcie realizacji projektu pt. "Mikroregion osadniczy we Wleniu w X-XVIII wieku. Ewidencja elementów krajobrazu kulturowego" (nr 39424/13/A2) dofinansowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa i Fundację Nauki Archaeologia Silesiae w Polsce.

Bergfried, Donjon, Eigenkirche. Miejsce zamków śląskich w architekturze europejskiej

“…1: a). Inwestycja ta przeciągnęła się zapewne na 1. tercję XIII wieku, na czasy Henryka Brodatego (Dymek, Piekalski 1995;Niegoda, Piekalski 1996;Boguszewicz 1998;2001;Piekalski, Wysocka 2001;Chorowska 2003;Mruczek 2005;2012;Chorowska i in. 2008;2010).…”

“…Za taką rekonstrukcją funkcjonalną opowiedzieli się J. Rozpędowski (1978;, Marian Kutzner (1995, s. 146) i Małgorzata Chorowska (2003;2017) -autorka najnowszych badań tej rezydencji (ryc. 5: c-f).…”