Bergfried, Donjon, Eigenkirche. Miejsce zamków śląskich w architekturze europejskiej

Abstract

ROLAND MRUCZEKBergfried, Donjon, Eigenkirche. Miejsce zamków śląskich w architekturze europejskiej 1 Bergfried, Donjon, Eigenkirche. The place of Silesian castles in European architecture Zarys treści. W pracy podjęto próbę prezentacji fenomenu najstarszych zamków śląskich (po 1166-1241) na tle architektury europejskiej. Skupiono się na wybranych, charakterystycznych elementach ich programu przestrzenno-funkcjonalnego, jak wieże typu Bergfried i donjon oraz elitarne kaplice dworskie, należące do szerszego nurtu Eigenkirche, wznoszone przez tzw. warsztat trzebnicko-legnicki mistrza Jakuba. Słowa kluczowe: zamek, Bergfried, Donjon (Donżon), Eigenkirche, Śląsk, Bolesław Wysoki, Henryk Brodaty. WstępWśród wielu nowych elementów śląskiego krajobrazu kulturowego XII i XIII wieku z pewnością największe wrażenie robią zamki -obronne siedziby feudałów, będące już wtedy zjawiskiem ogólnoeuropejskim, charakterystycznym wytworem panującego ustroju polityczno-gospodarczego. Istotne novum w stosunku do rezydencji karolińskich i ottońskich stanowiły obecne w ich architekturze wieże typu donjon i bergfried, obowiązkowe w rezydencjach Hohenstaufów. Kolejnym elementem programu przestrzenno-funkcjonalnego zamków były elitarne, 1 Praca stanowi próbę rewizji niektórych ustaleń zawartych w pracach -por. Mruczek 2003; 2005; 2012, w kontekście nowszych badań.

second left-bank castle in Wrocław in the light of the latest archaeological and architectural research

“…1), also seem controversial. Perhaps, in the light of current research, one should see a planned donjon in this form (Mruczek 2018). This could be indicated by considerable dimensions resulting from the arrangement of niches discovered by J. Romanow.…”