Wild Plants in Giresun Kitchen

Abstract

Özİlkel çağlardan günümüze insanlık toplayıcılık-avcılık, tarım ve sanayiye dayanan üç toplum biçiminden geçmiştir. Toplayıcılık-avcılık döneminde ilk ekonomik farklılaşmayla erkekler avcılıkta kadınlar toplayıcılıkta uzmanlaşmıştır. Toplayıcılıkta ilkel insanlar doğayı daha iyi tanıma fırsatı bulmuş ve böylece yetiştirmeye değer buldukları bitkilerin tarımını yapmaya başlamışlardır. Bu sırada doğada keşfettikleri diğer bitkilerle bağlarını koparmamışlar, bu bitkilerle ilgili edindikleri bilgi ve kültür birikimini gelecek kuşaklara aktarmışlardır.İnsanlar, doğayı tanımaya başladıkları andan itibaren genellikle elverişli iklim şartlarının olduğu bölgelerde yaşamayı seçmişlerdir. Giresun da konumu, ılıman iklimi, zengin bitki çeşitliliği sayesinde antik çağlardan günümüze önemli yerleşim bölgelerinden biri olmuştur.Coğrafya ve iklimsel özellikler dünyadaki mutfak kültürlerini şekillendiren en önemli etkenlerin başında gelir. Giresun coğrafyasının kıyı ile iç kesimleri arasındaki coğrafi farklılıklar yörede bitki ve hayvan çeşitliliğini zenginleştirmiştir. Kıyıda denize bakan yamaçlarla, yüksek olan engebeler fazla yağışlı ve sık bitki örtülü olduğu hâlde, iç kısımlar az yağışlı ve step bitkileriyle örtülü bulunmakta, yamaçlarda kurak orman artıklarına rastlanmaktadır.Giresun yöresinin bitki örtüsünün zengin ve çeşitli olması, yörede hüküm süren tarım ve hayvancılık faaliyetleri yörenin mutfak kültürünün temel belirleyicisi olmuştur. Yörenin beslenme kültürünün temelinde, iç kesimlerde tahıl ürünleri ve et yemekleri yer alırken sahil kesiminde mısır, karalahana, fasulye gibi tarım ürünleri yoğunluktadır. Bu besinlere ek olarak Giresunlular doğada kendiliğinden yetişen, yenilebilir yabani bitkileri mutfaklarında oldukça sık kullanmaktadırlar. İlin güneyi ile kıyı kesimleri arasındaki coğrafi ve fiziki farklılıklar yabani bitki çeşitliliğini arttırdığı gibi yabani bitkilerin mutfakta kullanım şekillerini de zenginleştirmiştir. Bu çalışmada Giresun yöresinin mutfak kültüründe yabani bitkilerin yeri incelenerek yöre mutfağının zenginliği ve farklılığını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.

Karadeniz Bölgesinde yetişen bazı yenilebilir yabani otlar ve biyoaktif özellikleri

“…"Kaymak otu", "öksürük otu", "devetabanı", "dalaban", "sulandık otu" ve "kusut" gibi farkı isimlerle tanınmakta olan bitkinin yaygın tüketim şekli gövde kısmından turşu yapılmasıdır. Ayrıca gövdesinden; kızartma ve kavurma, yapraklarından ise sarma yapılarak da tüketilmektedir (24). Kabalak bitkisi yüksek oranda petasin ve izopetasin uçucu yağlarını barındırmaktadır.…”