Karadeniz Bölgesinde yetişen bazı yenilebilir yabani otlar ve biyoaktif özellikleri

Abstract

Karadeniz Bölgesi’nde dünya geneline yayılmış olan birçok bitki bir arada bulunmaktadır ve bölgede yabani otlara karşı büyük ilgi gösterilmektedir. Bölgenin yöresel yemeklerinde birçok farklı yabani ota yer verilmektedir. Yenilebilir yabani otlar sahip oldukları fenolik bileşikler, uçucu yağlar, amino asitler ve peptidler, organik asitler, vitaminler ve mineraller sebebiyle insan beslenmesinde önemli bir role sahip olmaktadır. Gıda endüstrisinde yenilebilir yabani otlar, matrislerinde bulunan biyoaktif bileşikler sayesinde temiz etiketli gıda üretimi için alternatif bir hammadde olmaktadır. Karadeniz Bölgesi’nin birçok farklı lokasyonunda sakarca (Ornithogalum umbellatum L.), kaldirik otu (Trachystemon orientalis (L.) G. Don), kabalak otu (Petasites hybridus), diken ucu (Smilax excelsa L.), gut otu (Aegopodium podagraria L.), hılak otu (Chaerophyllum byzantinum Boiss.), civcilik otu (Stellaria media L.), benli pancar (Polygonum lapathifolium L.), kazayağı otu (Falcaria vulgaris Bernh.), gıvışgan otu (Silene vulgaris) ve kedidili otu (Coronopus squamatus) yabani ot olarak yetişmektedir. Bu bitkilerden elde edilebilecek doğal gıda katkı maddelerinin gıdalardaki patojen mikroorganizmaların inhibisyonunda görev alması ve gıdaların organoleptik özelliklerinin muhafaza edilmesi amacıyla kullanımının mümkün olduğu öngörülmektedir. Bölge halkının beslenme alışkanlığında önemli bir yere sahip olmasına rağmen ulusal platformlarda ve gıda endüstrisinde ticari değere sahip olmayan bu otlar hakkındaki çalışmalara devam edilmekte ve böylelikle milli gelire katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bölgede yetişmekte olan yenilebilir yabani otlar hakkındaki farmakolojik çalışmalar, irdelenen bitkilerin, ilaç endüstrisi için de önemli kaynaklar olabileceğini ve modern tıpta birçok tedavi yöntemine entegre edilmesinin mümkün olabileceğini göstermektedir.