Uluslararası Sistem ve İstikrar: Kavramsal Bir Değerlendirme

Abstract

ÖzBu çalışma uluslararası sistem ve istikrar üzerinedir. Farklı teorik perspektifleri mukayese ederek, kutupluluk ile istikrar arasındaki ilişkiyi tartışır. Uluslararası sistemler sistem içerisindeki güç dağılımına göre tek kutuplu, çift kutuplu ve çok kutuplu yapılar olarak isimlendirilir. Bu yapılardan hangisinin daha istikrarlı olduğu üzerine uzun tartışmalar yaşanmıştır. Bahsi geçen tartışmaların ana gündem maddesi hangi uluslararası güç dağılımının daha istikrarlı olduğu üzerinedir. Önceleri çok kutuplu yapının daha istikrarlı olduğu düşünülürken, zaman içerisinde çift kutuplu sistemlerin daha istikrarlı olduğu iddiası yaygınlık kazanmıştır. Günümüzde ise tek kutuplu sistemlerin çift kutuplu sistemlere kıyasla daha istikrarlı olabileceği fikri öne çıkmaktadır. Çalışma bu ilişki üzerine yapılan tartışmaların arkasındaki iki temel teorik mantığı ortaya koyar: güdüler mantığı ve mecburiyetler mantığı. Mecburiyet mantığı uluslararası istikrarı öngörmede daha başarılı gibi görünmesine rağmen, bu mantığın temel teorik sorunları olmadığı söylene-mez. Çalışma kutupluluk ile istikrar arasındaki ilişkiyi teorik olarak açıkla-mak ve öngörmek adına imkânlar mantığını teklif etmektedir. Bu mantığa göre uluslararası istikrar devletlerin imkân hesaplamalarının bir sonucu olarak görülebilir.