Türkiye’nin Değişen Beslenme Örüntüsü

Abstract

Amaç: Bu çalışma ülkemizde son 43 yılda yürütülmüş beslenme ve sağlık araştırmaları doğrultusunda Türk toplumunun enerji, makro ve mikro besin ögelerinin alımının değerlendirilmesi ve Türkiye’nin değişen beslenme örüntüsünün incelenmesi amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 1974, 1984, 2010 ve 2017 yıllarında ülkemizde yürütülen beslenme ve sağlık araştırmalarından elde edilen ortalama beden kütle indeksi, diyetle enerji ve besin ögeleri alımları ile besin grupları tüketim miktarları kullanılmış ve değerlendirilmiştir. Bulgular: 2017 yılında yürütülen araştırma sonuçlarına göre enerji, karbonhidrat ve tiamin alımlarının 1974 ve 1984 yılı araştırma sonuçlarına kıyasla önemli oranda azaldığı görülürken, çoğu besin ögesi alımının arttığı saptanmıştır. 2010 ve 2017 araştırma sonuçları değerlendirildiğinde enerji ve çoğu besin ögesi alımlarının benzerlik gösterdiği, C vitamini alımının azaldığı, toplam protein ve kalsiyum alımının önemli oranda arttığı belirlenmiştir. Bireylerin ekmek ve tahıllar tüketiminin yıllar içinde azaldığı, et-tavuk-balık grubu tüketiminin ise yıllar içinde artarak 2017 yılında en yüksek tüketim değerine ulaştığı tespit edilmiştir. Enerjinin karbonhidrattan gelen yüzdesi yıllar içerisinde azalırken, yağdan gelen yüzdesi artmıştır. Obez erkek ve kadınların oranı 1984 yılından itibaren artmış, 2017 yılında en yüksek değerine ulaşmıştır (E: %25.1; K: %39.3). Sonuç: Ülkemizde yürütülen beslenme ve sağlık araştırmaları ile elde edilen veriler günümüzde özellikle obezitedeki artış ile beslenme örüntüsündeki değişimdeki paralelliği de yansıtmaktadır. Çok faktörlü bir sorun olan obezite prevalansındaki bu artışta bireylerin ekmek ve tahıllar ile sebze ve meyve tüketiminin azalıp, yağlar tüketiminin artmasının etkili olduğu düşünülmektedir. Bu durum diyetle günlük yağ alımında artma, C vitamininde azalma ile sonuçlanırken; enerjinin yağdan gelen yüzdesini de yıllar içinde arttırmıştır.