Türki̇ye İmalat Sanayi̇si̇nde Yerelleşme Ve Uzmanlaşma Eği̇li̇mleri̇

Abstract

Bu çalışma coğrafi çalışmalarda ve mekansal analizlerde yaygınlıkla kullanılabilecek iki indeksi, yerelleşme indeksi ve uzmanlaşma indeksini tanıtmayı ve bunlardan yola çıkarak Türkiye sanayi coğrafyasındaki son dönem değişimleri analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yerelleşme indeksi üzerinden imalat sanayisinin 1992 ve 2016 arası dönemde coğrafi yoğunlaşma düzeyi analiz edilirken, aynı dönemde iller düzeyinde sektörel çeşitlilik ya da uzmanlaşma düzeyi uzmanlaşma katsayısı ile test edilmektedir. Çalışmanın temel bulguları ele alınan dönem içinde Türkiye imalat sanayisinde coğrafi anlamda yoğunlaşma eğiliminin arttığına işaret etmektedir. Söz konusu eğilim yeni ekonomik coğrafya teorisinin varsayımlarını doğrulayacak şekilde iki kutuplu bir mekansal örüntü yaratmaya devam etmekte ve geleneksel doğu-batı dengesizliğinin derinleştiğine işaret etmektedir. Buna karşın iller bazında sektörel çeşitlilikte pek bir değişimin olmadığı, geleneksel sanayi merkezlerinin endüstriyel çeşitlilikte öncü rol oynarken yeni sanayi odaklarının istenilen düzeyde bir endüstriyel çeşitlilik yaratmaktan uzak olduğunu göstermektedir.

Üni̇versi̇teleri̇n Bölgeleri̇n İnovasyon Performansina Katkisi: Düzey 3 Ölçeği̇nde Yoğunlaşma Ve Uzmanlaşma Eği̇li̇mleri̇ni̇n Beli̇rlenmesi̇

“…LQ değeri yüksek olan bölgelerde inovasyon faaliyetlerinin üniversitelerde yoğunlaştığını yani o bölgenin inovasyon faaliyetlerine üniversitelerin katkısının daha fazla olduğunu ifade edebiliriz. Benzer şekilde uzmanlaşma kavramı da belli bir coğrafi birimin ele alınan olgu bağlamında çeşitlilik gösterip göstermediğini ifade etmektedir (Kaygalak, 2018)…”

“…Yani bu bölgelerde bulunan üniversitelerin patent başvuru sayısı, çok yüksek kategorisindeki birçok bölgeden fazla olmasına rağmen, bu üniversitelerin bulundukları bölgelerin toplam patent başvurusunun fazla olması yoğunlaşma seviyesinin düşük olması gibi bir sonucu doğurmuştur. Bu durum LQ analizinin sektörel ve bölgesel yoğunlaşmayı analiz etmesinin doğal bir sonucu olarak görülmektedir (Kaygalak, 2018). Buna rağmen LQ analizi sonuçları bölge içindeki inovasyon faaliyetlerine oradaki üniversitelerin katkısını göstermesi bakımından bu çalışma kapsamında kullanışlı bulunmuştur.…”

“…Basit ve hareketli ortalamalara göre veri setinin kırılma dönemleri.İkinci olarak, bölgelerin inovasyon faaliyetlerine üniversitelerin katkısını ortaya çıkarmak amacıyla yoğunlaşma ve uzmanlaşma endeksleri olan Lokasyon Katsayısı (location quotient/LQ) ve Krugman Uzmanlaşma Endeksi (KUE) kullanılmıştır. Yoğunlaşma ile kastedilen daha çok belli bir sektörün ya da ekonomik faaliyetin coğrafi anlamda bir yoğunlaşma gösterip göstermediğidir(Kaygalak, 2018). Bu çalışma bağlamında, LQ belli bir bölgede inovasyon faaliyetlerinin o bölgedeki üniversitelerde yoğunlaşıp yoğunlaşmadığını göstermektedir.…”