Türkiye de "Problem Davranış" Konulu Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2000-2020): Bir Durum Çalışması

Abstract

Bu araştırmada, 2000-2020 yılları arasında okul öncesi eğitimi ile çocuk gelişimi ve eğitimi anabilim dallarında yapılan "problem davranış" konulu lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Belirlenen kriterlere göre Yükseköğretim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez Merkezinde 56'sı yüksek lisans ve 8'i doktora tezi olmak üzere toplam 64 adet tez tespit edilmiştir. Çalışma, araştırmanın amacına uygun olarak durum çalışması desenine göre yürütülmüş, veriler dokumanlar incelenerek toplanmış, verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Problem davranış konulu lisansüstü tezlerin 44'ünün okul öncesi bilim dalında, 20'sinin çocuk gelişimi ve eğitimi bilim dalında yapıldığı görülmüştür. Tezlerin %86'sının 2010 yılı ve sonraki yıllarda yapıldığı belirlenmiştir (n=55). Genel olarak lisansüstü tezlerde en fazla çocukların bireysel özellikleri (sosyal beceri, öz düzenleme, sosyal duygusal gelişim, iletişim, empati, bilişsel beceriler, mizaç vb.) ile problem davranışları arasındaki ilişki ele alınmıştır. Ayrıca aile (ebeveyn tutumları, ilgileri disiplin yöntemleri vb), öğretmen (davranış yönetimi, iletişim, uyum vb.) ve akran değişkenleri ile problem davranışlar arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak 3 farklı eğitim programının ve oyun terapisinin çocuklarının problem davranışları üzerinde etkisi incelenmiş, bu programların ve terapinin çocukların problem davranışlarını azalttığı görülmüştür. Lisansüstü tezlerin %62.5'inde (40) çocukların problem davranışları cinsiyetlerine göre karşılaştırılmıştır. Bu tezlerin %77.5'inde (31) erkek çocukların problem davranışları kızlara göre daha fazla sergilediği rapor edilmiştir.