Türkiye’de Obezitenin Sosyoekonomik Belirleyicileri

Abstract

Bu çalışmada, Vücut Kitle İndeksi (VKİ) yardımıyla belirlenen bireyin aşırı kilo veya obezete durumunu etkileyebilecek sosyoekonomik faktörlerin genelleştirilmiş sıralı logit (gologit) metodolojisi uygulanarak Türkiye için araştırılması amaçlanmıştır. Analizde, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından oluşturulan 2014 ve 2016 yıllarına ait Türkiye Sağlık Araştırması (TSA) veri setlerinden yararlanılmıştır. Gologit sonuçları, kadınların erkeklere, evlilerin ise bekarlara oranla obez olma risklerinin 2 kat daha fazla olduğunu göstermektedir. Aşırı kilo ve obeziteye yakalanma olasılıkları ile bireyin eğitim seviyesi ve fiziksel aktivite durumu arasında güçlü negatif ilişki bulunmuştur. Özellikle haftalık en az 10 dakikalık yürüyüş yapılan gün sayısı arttıkça bireylerin üçüncü sınıf obeziteye yakalanma ihtimali yarı yarıya azalmaktadır. Bireylere ait ekonomik durum değişkenlerinden olan hane geliri arttıkça kişilerin aşırı kilolu veya obez olma ihtimalleri de artmaktadır. Gelişmiş ülke deneyimlerinin aksine gelişmekte olan ülkeler ve Türkiye özelinde yapılan çalışmalara paralel olarak, kişinin gelir seviyesi arttıkça toplam enerji ve toplam yağ alımının artacağı bu nedenle aşırı kilo ve obezite riskinin artacağı tahmin edilmiştir.

The Relationship Between The Nutrition Map Of The Families in Isparta Center and The Obesity Status Assessment

“…Bölgelere göre değişen obezite prevelansının, hangi bölgede olursa olsun (kırsalkentsel) öğrenim düzeyi ile obezite sıklığının arasındaki ilişkinin değişmediği, eğitim düzeyi arttıkça obezite sıklığının azaldığı gözlemlenmiştir (10). 2010 yılında yapılan bir çalışmaya göre eğitim düzeyi düşük olan erkek bireylerde, yüksek olan erkekler bireylere göre 1,5 kat daha obez olma ihtimali bulunmuştur (11). 2019 yılında Türkiye geneli için yapılan bir çalışmada 2008, 2010 ve 2012 Türkiye Sağlık Araştırması (TSA) verilerine göre eğitimin obezite üzerinde azaltıcı etkisinin olduğuna ulaşılmıştır (12).…”

Obesity from the Perspective of Socioeconomic Factors: The Case of Kahramanmaraş

“…Türkiye özelinde yapılan çalışmaların çoğunda, gelir ile obezite arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki tespit edilmiştir (Erem, 2015;İpek, 2019;Karaoğlan & Tansel, 2018;Sipahi, 2020). Türkiye gibi gelişmekte olan bir ülkede yüksek gelir gruplarında daha yüksek BKİ oranlarının elde edilmesi şaşırtıcı bir sonuç değildir.…”

“…Özetle, çok yüksek gelir grubu hariç olmak üzere, çok düşük gelir grubundan orta ve yüksek gelir gruplarına doğru yükseldikçe erkeklerin BKİ değerlerinin arttığı görülmüştür. Bu çalışmada, zayıf düzeyde de olsa gelir ile obezite arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişkinin tespit edilmesi, Türkiye özelinde yapılan diğer çalışmaların birçoğunu da destekler niteliktedir (Erem, 2015;İpek, 2019;Karaoğlan & Tansel, 2018;Sipahi, 2020).…”

Spor Merkezlerine Üye Olan Bireylerin Duygusal Yeme ve Sosyal Fizik Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

“…Mevcut çalışmada ele alınan medeni durum değişkenine göre duygusal yeme farklılıklarıyla ilgili olarak literatürde benzer örneklem grubu üzerinde çalışmalara rastlanmamıştır. Ancak sağlık bilimleri alanında yapılan çalışmalarda evli bireylerin evli olmayanlara göre obez olma durumlarının daha fazla olduğu görülmüştür (İpek, 2019;Janghorbani vd., 2008;Frederiksen, 2014;Hanson vd., 2007;Tzotzas vd., 2003). Sosyal görünüş kaygısının medeni duruma göre incelendiği çalışmalara bakıldığında Erdoğan (2021), sosyal görünüş kaygısının medeni duruma göre farklılaştığı, evlilerde sosyal görünüş kaygısının bekârlara oranla daha yüksek olduğu sonucuna ulaşmıştır.…”