Türki̇ye'de Gida Güvencesi̇ni̇n Mevcut Durumunun Değerlendi̇ri̇lmesi̇

Abstract

Özge Can NİYAZ , İ. Hakkı İNAN² Özet Gıda yoksulluğunun giderek arttığı günümüzde, gıda güvencesi kavramı ön plana çıkmaktadır. Gıda güvencesi, bütün insanların her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini karşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan sürekli erişebilmeleri durumudur. Bu tanım gıda güvencesinin; gıdanın bulunabilirliği, gıdaya ulaşılabilirlik, kullanılabilirlik ve kararlılık boyutlarına dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de temel besin grupları açısından gıda güvencesinin mevcut durumunun ortaya konulmasıdır. Çalışmanın materyalini resmi istatistik kaynaklarından derlenen ve yorumlanan ikincil veriler oluşturmaktadır. Bulunabilirlik boyutu kapsamında, beş temel gıda grubuna ait (tahıl, sebze, yaş meyve, et ve süt) yeterlilik oranları hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Ulaşılabilirlik boyutu kapsamında; gelir dağılımı ve genel gıda fiyatları indekslerine dair incelemeler yapılmıştır. Kullanılabilirlik boyutu altında; kişi başına kullanım ve kalori miktarları ile gıda güvenliği konuları hakkında bilgi verilmiştir. Kararlılık boyutunu açıklamak amacıyla, 2007-2013 yılları arasında politik istikrar ve terör/ şiddet içermeyen dönem indeksi, ülke içi gıda fiyatlarının oynaklık indeksi gibi değerler yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; bulunabilirlik boyutu kapsamında Türkiye meyve, sebze, et gruplarında kendi kendine yeterli düzeyde iken süt ve tahıl gruplarında istikrarsız bir yapı göstermektedir. Ulaşılabilirlik boyutu kapsamında Türkiye'de gelir dağılımının adaletli olmadığı, gelirin büyük bir kısmının küçük bir grubun elinde olduğu görülmüştür. Kullanılabilirlik boyutu kapsamında Türkiye'de kişi başına düşen süt, et ve balık kullanım miktarlarının Avrupa Birliği-27 (AB-27)'den oldukça geride olduğu saptanmıştır. Yine aynı boyut altında incelenen gıda güvenliği tam anlamıyla sağlanamamaktadır. Son olarak, politik istikrar ve terör/şiddet içermeyen dönemdeki indeksi ve ülke içi gıda fiyatları oynaklığı indeksine bakıldığında kararlılık boyutunun da sağlanamadığını söylemek mümkündür. Sonuç olarak, Türkiye'de gıda güvencesi sağlanmamaktadır.

Türkiye de Gıda İsrafını Önleme Çalışmaları: Gıda Dostu Turuncu Bayrak Örneği (Studies to Prevent Food Waste in Turkey: The Sample of the Food-Frıendly Orange Flag)

“…Gıda güvencesi, gıda ihtiyacının gerekli koşulları sağlayarak temin edilmesi ve çevre sağlığını ilgilendirmesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Gıda güvencesi bireylerin, aktif ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini karşılayabilmek adına güvenilir, sağlıklı, yeterli ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik açıdan sürekli olarak erişebilmeleri durumudur (Niyaz & İnan, 2016).…”

Sustainable green technology for adaptation of circular economy to valorize agri-food waste: celery root peel as a case study

“…Ayran is a traditional savory yogurt-based beverage. It is estimated that 23% of the milk produced in Turkey is used in the production of yoghurt and ayran (Niyaz and _ Inan, 2016). Ayran is rich in electrolytes and is of great importance in terms of replacing the water and mineral lost from the body by sweating on hot summer days.…”

Mevsi̇mli̇k Tarim İşçi̇leri̇nde Gida Güvencesi̇zli̇ği̇

“…Literatürde yapılan çalışmalarda Türkiye'de yaygın bir şekilde kırmızı et, balık ve tavuk eti tüketimlerinde, nüfusun önemli bir bölümünün düzenli tüketmediği sonucu ile karşılaşılmaktadır (Niyaz ve İnan, 2016). kg, Arjantin 43 kg, Yeni Zelanda ise 47.6 kg'dır.…”