Türkiye'de Gelirin Gıda Tüketimi Üzerindeki Etkisi

Abstract

Tüket c davranışlarını anlamaya yönel k çalışmalar özell kle ülkeler n refah pol t kalarını değerlend rme açısından önem arz etmekted r. Bu doğrultuda gel r n gıda tüket m üzer ndek etk s ne yönel k öneml düzeyde çalışma gerçekleşt r lm şt r. Gıda harcamalarında gel r n etk s n n ncelenmes , gıda güvenl ğ kapsamında yoksul haneler n davranışlarının ncelemes açısından öneml d r. Her ne kadar zaman çer s nde öneml düzeyde çalışma yapılsa da, bu çalışmaların b rçoğu zaman ser s ver ler n kullanmışlardır. Günümüzde gel şen hanehalkları ver setler ne bağlı olarak gözlem sayısı artmış ve daha tutarlı sonuçlar elde ed lmeye başlanmıştır. Gel r n gıda tüket mler üzer ndek etk s n n ncelenmes nde Türk ye öneml b r ülked r. 2002-2017 yılları arasında reel anlamda gel r yaklaşık olarak %85 artmıştır. Bu gel r değ ş m n n haneler n gıda tüket mler n nasıl etk led ğ ne da r çalışmaların yapılmasına ht yaç bulunmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı Türk ye'de gel r n gıda tüket m üzer ne etk s n ölçmekt r. Çalışma kapsamında TÜİK tarafından toplanan Hanehalkı Bütçe Anket ver ler kullanılmıştır. Odaklanılan zaman dönem 2002-2017 yılları arasıdır. Ver gözlem yaklaşık 175 b n haned r. Yöntem olarak en küçük kareler, k aşamalı en küçük kareler, d l m regresyon ve çsel d l m regresyon yaklaşımları kullanılmıştır. Çalışmanın başlıca bulgularına göre gel r artıkça haneler n bütçe çer s ndek gıda harcamaları payı azalmaktadır. Bu durum kullanılan yöntemden bağımsızdır. Ayrıca d l m regresyon sonuçlarına göre haneler yoksullaştıkça gel r n gıda harcama payı üzer ndek negat f yönlü etk s artmaktadır. Bu durum özell kle gel r değ şken n n harcama değ şken ç n araç değ şken olarak kullanıldığı çsel d l m regresyon yaklaşımında net b r şek lde görülmekted r. Marj nal etk n n göster lmes ç n hesaplanan esnekl k değerler nde se çsell ğ n d kkate alınması yoksullar ç n gel r n gıda tüket m üzer ndek etk s n çsell ğ n hmal ed ld ğ hesaplamalara göre azaltmaktadır.