Turi̇zm İşletmeleri̇nde Sürdürülebi̇li̇rli̇k Ve İkli̇m Deği̇şi̇kli̇ği̇ İle Mücadele: Bi̇r Model Öneri̇si̇ (Sustainability and Tackling Climate Change in Tourism Enterprises: A Model Proposal)

Abstract

Çalışmanın amacı, sürdürülebilirliğin sağlanmasına yönelik olarak dünyadaki ve Türkiye’deki turizm işletmelerinin iklim değişikliği ile mücadelede hangi çalışmaları yaptıklarının ve hangi yönetimsel araçları ve stratejileri kullandıklarının tespit edilmesi ve turizm işletmeleri için bir model önerilmesidir. Bu amaçtan hareketle, alan yazın taranmış, iklim değişikliği ile mücadele çalışmaları yürüten turizm işletmelerinin web sayfaları incelenmiş ve turizm işletmelerinin çevreye duyarlılığı temsil eden mavi bayrak, yeşil yıldız, yeşil tur, yeşil otel, yeşil turizm işletmesi gibi sertifikasyonlara yönelmeye başladığı (hem müşterilerin bu yöndeki talepleri doğrultusunda hem de işletmelerin yarına kalamama endişelerinden dolayı) sonucuna varılmıştır. Ayrıca, sayılan bu sertifikalara sahip olan turizm işletmelerinin su ve enerji tasarrufu sağladıkları, etkin bir atık yönetimi uyguladıkları, yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneldikleri, geri dönüşümlü maddeleri kullanmaya özen gösterdikleri, yatırıma gitmeden ve işletme/tesis kurmadan önce çevre analizleri yaptıkları tespit edilmiştir.

Konaklama İşletmelerinin İklim Değişikliğine Yönelik Farkındalıkları ve Adaptasyon Stratejileri

“…Bu çalışmalar arasında Kültür ve Turizm Bakanlığı "Yeşil Yıldız" ile çevreye duyarlılık kampanyası oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Türkiye Otelciler Federasyonu ise "Beyaz Yıldız" ile turizm işletmelerinin çevreye duyarlılık konusunda uyulması gereken standartları belirleyerek iklim değişikliğine neden olan problemler en aza indirgenmeye çalışılmaktadır (Tekin ve Uslu, 2022). Ancak konaklama işletmelerinin yeşil olma yolunda karşılaştıkları engeller arasında yeni altyapı veya teknolojik maliyetler, finansman eksiklikleri yer almaktadır (Pandy ve Rogerson, 2019).…”

“…İşletme bünyesinde yenilenebilir enerji üretmek (Bode, Hapke ve Zisler, 2003;Bayazıt, 2018), doğru cihaz seçimlerinin yapılması (Taylor, vd., 2010), aydınlatma, ısıtma ve havalandırmalarda değişikliklerin yapılması (Bode, Hapke ve Zisler, 2003;Trung ve Kumar, 2004;Bohdanowicz ve Martinac, 2007;Keesman, Blanco, Schillemans, Quiros ve Keskin, 2006;Taylor, vd., 2010), su arıtma ve tasarruf uygulamaları (Becken, vd., 2014;Hess, Dodds ve Kelman, 2021), yağmur suyu toplama (Hess, Dodds ve Kelman, 2021), atık su yönetimi (Bayazıt, 2018;Hess, Dodds ve Kelman, 2021), katı atık yönetiminin yapılması (Bayazıt, 2018), tesis tasarımlarında iklim dostu tercihlerin benimsenmesi (Priyadarsini, Xuchao ve Eang, 2009;Takashima, 2017) iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonunu azaltmaya katkı sunmaktadır. Ayrıca konaklama işletmelerinde; kirlilik kontrolü, sera gazı emisyonlarının azaltılması, çevrenin korunması, kurumsal yönetim ve uyum, operasyonel yönetim ve adaptasyon, acil durum ve afet planları oluşturma, sürdürülebilir atık yönetimi, hassas ekosistem ve doğal kaynakları dikkate almak, çevreye duyarlı satın alımın yapılması, mavi bayrak/yeşil otel/ çevre dostu otel gibi sertifikaların alınması, iklim değişikliği farkındalık eğitimlerinin verilmesi de iklim değişikliği etkilerini en aza indirgemeye katkı sunarken, diğer taraftan da iklim değişikliğine uyum sağlamaya yardımcı olmaktadır (Aygün, 2021;Tekin ve Uslu 2022). Bu faaliyetlere ek olarak binanın yaşı, bina tasarımı erken uyarı sistemlerinin tercih edilmesi, iklim değişikliklerine önlem olarak sigorta yapılması, uyum için güven fonlarının kullanılması, gölgeleme için ağaç dikilme faaliyetlerinin yapılması, işletmenin konumu riskli bir alanda ise yer değiştirilmesi, işletme içerisinde yerel gıda ürünlerinin tercih edilmesi, otel yüzme havuzları için ısı pompalarının kullanılması, klima ihtiyacının azaltılması için güneş kontrol cam filmlerinin kullanılması gibi teknolojik yenilik içeren faaliyetlerin de tercih edilmesi konaklama işletmelerinin iklim değişikliğine uyum eylemleri olarak sıralanabilmektedir (Chan ve Lam, 2003;Chan, vd., 2008;Bayazıt, 2018;Hess, 2021;Sinclair-Maragh, 2016;Hess, Dodds, ve Kelman, 2021).…”